شکل گیری زمینه های آغاز نگارش در ایران

1393/3/12 ۱۰:۵۰

کتاب شکل گیری و توسعه آغاز نگارش در ایران اثر مرتضی حصاری توسط سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) منتشر شد. این کتاب سعی دارد آغاز نگارش در ایران را جدا از سایر تمدن‌ها، به خصوص تمدن‌ های بین‌النهرین مورد بررسی قرار دهد.

کتاب شکل گیری و توسعه آغاز نگارش در ایران اثر مرتضی حصاری توسط سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) منتشر شد.

این کتاب سعی دارد آغاز نگارش در ایران را جدا از سایر تمدن‌ها، به خصوص تمدن‌ های بین‌النهرین مورد بررسی قرار دهد.

شکل ‌گیری و توسعه آغاز نگارش در ایران براساس مطالعه زبان‌ شناسان متخصص آغاز نگارش، گونه‌ها و شیوه‌های گل‌نوشته‌های مرحله نخست و آغاز ایلامی را معرفی و طبقه ‌بندی می‌کند.

این کتاب، ضمن ارایه مدارک شاخص باستان‌شناسی - زبان ‌شناسی، به بررسی سیر تکاملی نگارش در ایران از مرحله پیش ‌نگارش تا آغاز نگارش می‌پردازد. در مرحله پیش ‌نگارش، کالاشمارها، گوی‌های شمارشی توخالی، گوی‌های شمارشی توپر، گوی‌های شمارشی دوکی شکل و گل‌خط و در مرحله آغاز نگارش، با تفکیک به دو بخش، شاخص‌های بیجک و گل‌نوشته‌های شمارشی ابتدایی، پیشرفته و علایم‌نگار و گل‌نوشته‌های آغاز ایلامی تجزیه و تحلیل می‌شوند.

کتاب دربردارنده سه فصل کلی با عناوین «کلیات»، «آغاز شهرنشینی و شناخت شهر» و «آغاز نگارش در ایران» است. نخستین فصل ضمن بررسی جغرافیای طبیعی و سیاسی ایران، حوزه‌های مطالعات باستان‌ شناسی شامل حوزه فرهنگی جنوب غرب ایران، حوزه فرهنگی جنوب شرق ایران و حوزه فرهنگی مرکز فلات ایران را تحلیل و تشریح می‌کند.

فصل بعدی کتاب به آغاز شهرنشینی در ایران اختصاص دارد. نویسنده در این فصل ضمن ارایه تعریفی از شهر، شاخص‌های شهرنشینی و شکل ‌گیری شهر را بیان می‌کند و سرانجام فصل پایانی کتاب آغاز نگارش در ایران را مورد بررسی قرار می‌دهد. «مراحل شکل‌گیری نگارش در ایران»، «بازسازی معماری براساس نقش‌مایه‌های مهرها»، «آغاز نگارش»، «شیوه علایم شمارشی» و «نشانه‌های نگارشی آغاز ایلامی» مهم‌ترین عناوین این فصل از کتاب را تشکیل می‌دهند.

در بخشی از کتاب آمده است: «پیشینه مطالعات آغاز نگارش، با نظریه تکاملی خط ویلیام واربورتن به قرن هجدهم میلادی برمی‌گردد. وی معتقد بود که تصویرنگاری، ریشه ظهور خطوط اولیه است. نظر وی در کتابش با عنوان موسی فرستاده خدا، به تاریخ 1738 میلادی در لندن به چاپ رسید. در قرن نوزدهم حتی نمونه‌های نگارشی میخی در قالب نظر واربورتن مطالعه می‌شد. در سال 1902، شخصی به نام گئورگ بارتن ابتدا نظر دیلیتزیش را که معتقد بود خط میخی دارای 21 علامت ابتدایی است، رد کرده و پس از بررسی متون مصری، چینی و آزاتک‌ها به همان نظر واربورتن رسید.»