1393/2/14 ۰۹:۴۱
طی سال‌های اخیر و به واسطه استادان فلسفه كتاب‌های مهمی در حوزه فلسفه اخلاق منتشر شده است و در این میان نباید فعالیت مهم مترجمانی را فراموش كرد كه آثار مهم فیلسوفان اخلاق را ترجمه و در اختیار مخاطبان فارسی زبان قرار دادند. دكتر انشاء‌الله رحمتی یكی از همین استادان است. او به واسطه تسلط كافی و خوبی كه به زبان انگلیسی و فرانسوی دارد طی سال‌های اخیر آثار مهمی را ترجمه و منتشر كرده است. او نه تنها در حوزه فلسفه اخلاق بلكه از جمله كسانی است كه توانست آثار مهمی از هانری كربن را نیز ترجمه كند و تحسین اهل فن را برانگیزد.
طی سال‌های اخیر و به واسطه استادان فلسفه كتاب‌های مهمی در حوزه فلسفه اخلاق منتشر شده است و در این میان نباید فعالیت مهم مترجمانی را فراموش كرد كه آثار مهم فیلسوفان اخلاق را ترجمه و در اختیار مخاطبان فارسی زبان قرار دادند. دكتر انشاء‌الله رحمتی یكی از همین استادان است. او به واسطه تسلط كافی و خوبی كه به زبان انگلیسی و فرانسوی دارد طی سال‌های اخیر آثار مهمی را ترجمه و منتشر كرده است. او نه تنها در حوزه فلسفه اخلاق بلكه از جمله كسانی است كه توانست آثار مهمی از هانری كربن را نیز ترجمه كند و تحسین اهل فن را برانگیزد. دكتر رحمتی با كوشش چند ساله این‌بار اثر مهمی را با نام «دانشنامه فلسفه اخلاق» كه ویرایش آن بر عهده پل ادواردز و دونالد‌ام بورچرت است در قالب كتابی بالغ بر 900 صفحه در اختیار علاقه‌مندان به مباحث اخلاق و فلسفه اخلاق قرار داده است. این اثر حاوی 68 مقاله در زمینه مباحث فلسفه اخلاق است كه از ویراست اخیر (2006) دانشنامه فلسفه، اخذ و ترجمه شده‌اند. مترجم كوشیده است این مقالات را ذیل سه رشته اخلاق هنجاری، روانشناسی اخلاق و معرفت‌شناسی اخلاق تدوین كند اما هدف دانشنامه فلسفه اخلاق آن است كه بخشی از تحقیقات و تاملات فیلسوفان اخلاق را در اختیار كسانی كه ضرورت تامل و اجتهاد روش‌مند در حوزه اخلاق را درك كرده‌اند و می‌دانند كه باید برای این هدف، مبانی لازم را تحصیل كرد، قرار بگیرد. سقراط می‌گفت: «زندگی بدون پژوهش درباره خویشتن، فاقد هرگونه ارزش است». این زندگی پژوهیده و آزموده، شاخص زندگی اصیل است و به عبارتی می‌توان گفت از این راه است كه آدمی وجود حقیقی خویش را بازیابی می‌كند.
دانشنامه فلسفه، می‌توان گفت جامع‌ترین و عمیق‌ترین اثر از نوع خود در زبان انگلیسی (و حتی در همه زبان‌ها) است. این دانشنامه نخستین‌بار در سال 1967 به سرویراستاری پل ادواردز در هشت جلد در قطع رحلی منتشر شد. سعی شده بود كه همه مباحث رشته‌های مختلف فلسفه در آن گنجانده شود اما، شیوه كار این گونه بود كه در هر مدخل علاوه بر ارائه گزارش جامعی از موضوع مورد بحث، نویسنده یا نویسندگان آن مدخل به نوعی دیدگاه‌ها و مواضع خویش در خصوص موضوع را نیز ارائه می‌كردند. به همین دلیل پل ادواردز در مقام سرویراستار آن توانست بنویسد كه «تردید ندارم كه در سال‌های آینده برخی از مقالات این دانشنامه، تحقیقات اصیل و بدیعی در زمینه فلسفه به شمار خواهد آمد.» امروزه، پس از گذشت حدود چهار دهه، آن مقالات آزمون خویش را پس داده‌اند و بسیاری از مقالات ویراست نخست، آثاری اصیل و كلاسیك به شمار می‌آیند و از آن زمان تا به امروز محل رجوع اهل نظرند و جالب این است كه دونالد‌ام بورچرت كه سرویراستاری ویرایش دوم این دانشنامه (در سال 2006) را برعهده داشته است، می‌نویسد «محققانی كه در این ویراست جدید دانشنامه همكاری داشته‌اند، بیشتر آنان و چه بسا همه آنان، خود مدیون ویراست نخست این اثرند و در دوران تربیت فلسفی‌شان مطالب بسیاری را از محضر آن آموخته‌اند و به‌این‌ترتیب این را كه خود وی و همكارانش توانسته‌اند سهمی در به روز كردن و تكمیل این اثر مرجع داشته باشند، فرصتی استثنایی و امتیازی ویژه برای خودش و آنان می‌داند.
همین اصالت مقالات، البته موجب شده است تا جانب بی‌طرفی، آن‌گونه كه باید و شاید، هم در ویراست نخست و هم در ویراست اخیر، رعایت نشود. به علاوه سرویراستارهای آن نیز به دلیل تعلق داشتن به سنت تحلیلی و تجربی فلسفه انگلوساكسون، هم در انتخاب مدخل‌ها و هم در انتخاب همكاران‌شان زمینه‌های تربیت فلسفی و علایق خویش را دخالت داده‌اند. بنابراین، قطعا اگر كسی متعلق به سنت فلسفی دیگری، مثلا سنت فلسفه قاره‌یی، سرویراستاری آن را برعهده می‌داشت مداخل آن به‌گونه دیگری رقم می‌خورد. اگر واقع‌بینانه بنگریم این گونه سوگیری ناگزیر است و در حقیقت با سوگیری سیاسی یا جدلی متفاوت است. هرچند نمی‌توان از این بابت به پدیدآورندگان این دانشنامه خرده گرفت، ولی بدیهی است كه به خصوص نسبت به ما ایرانیان كه به سنت فلسفی متفاوتی تعلق داریم در این دانشنامه جای بسیاری از مداخل مربوط به سنت فكری و اخلاقی ما خالی است و امید است در آینده شاهد دانشنامه‌یی از این دست كه برخاسته از سنت خود ما ا ست، باشیم.
این دانشنامه، به ویژه ویراست نخست آن، در كشور ما نیز كاملا شناخته شده است و در دهه‌های پیش تلاش‌هایی برای ترجمه بخش‌هایی از آن (به صورت موضوعی) صورت گرفته است. مترجم نیز در همان سال‌ها دست به كار ترجمه مقالات فلسفه اخلاق آن شد و بخشی از آن (23 مقاله) را منتشر ساخت. در سال‌های اخیر تصمیم به ویرایش و بازبینی آن مقالات و ترجمه مقالات دیگر گرفت. خوشبختانه طی این سال‌ها، خود دانشنامه دوباره مورد تجدیدنظر قرار گرفته و صورت فعلی آن كامل‌تر و جامع‌تر از ویراست نخست آن است. در سال 1996، بورچرت، كوشید تا با افزودن تكمله‌یی در یك جلد بر این اثر، تحولات فلسفی پس از ویراست نخست آن (به سال 1967) را در قالب مداخل تكمیلی به تصویر بكشد و چندین سال پس از آن (سال 2006)، تجدیدنظر اساسی‌تری در این دانشنامه به عمل آورد، مداخل تكمله را در آن جای داد، مداخل بسیار دیگری نیز بر آنها افزود و به علاوه با درج «پیوست»هایی برای مداخل ویراست نخست، آنها را نیز تكمیل و به روز كرد و اینك این اثر در ده مجلد با قطع رحلی در اختیار علاقه‌مندان قرار دارد و دانشنامه فلسفه اخلاق، عمدتا بر مبنای همین ویراست دوم ترجمه شده است. این كتاب را نشر سوفیا در شمارگان 1500 نسخه و به بهای 60 هزارتومان منتشر كرده و در ایام نمایشگاه كتاب نیز عرضه می‌شود.
روزنامه اعتماد
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید