محمد شاه سومین شاه قاجارو کور کردن برا درانش، در آغاز سلطنت / فاطمه قاضیها

1394/11/21 ۱۰:۱۶

یکی از مهم ترین وقایع سلطنت محمد شاه کورکردن برادرانش بود. وی در سال ۱۲۵۰ ه.ق یعنی سال مرگ فتحعلی شاه (در اصفهان )، به سلطنت رسید،( قبل از محمد شاه پسر دیگر فتحعلی شاه به نام علی شاه ظل السلطان در تهران تاجگذاری و چهل روز بر تخت نشست). محمد شاه نوهٔ فتحعلی شاه و فرزند عباس میرزابود. و سومین شاه از دودمان قاجار،علت به سلطنت رسیدن او این بود که پدر ولیعهدش قبل از مرگ شاه درگذشته بود

یکی از مهم ترین وقایع سلطنت محمد شاه کورکردن برادرانش بود. وی در سال ۱۲۵۰ ه.ق یعنی سال مرگ فتحعلی شاه (در اصفهان )، به سلطنت رسید،( قبل از محمد شاه پسر دیگر فتحعلی شاه به نام علی شاه ظل السلطان در تهران تاجگذاری و چهل روز بر تخت نشست). محمد شاه نوهٔ فتحعلی شاه و فرزند عباس میرزابود. و سومین شاه از دودمان قاجار،علت به سلطنت رسیدن او این بود که پدر ولیعهدش قبل از مرگ شاه درگذشته بود ولی با این که ،فتحعلی شاه فرزندان ذکور بسیاری داشت ولی سلطنت موروثی در خانواده عباس میرزا یکی از مواد معاهده ترکمان چای بود، که روسیه در معاهده ترکمان چای متعهد شده بود که از آن حمایت کند و فتحعلی شاه ناگزیر باید از آن تبعیت می کرد ،بنا بر این بعد از مرگ عباس میرزا در سال ۱۲۴۹ ه.ق. محمد میرزا را به ولیعهدی برگزید و وی وارث تاج و تخت شد. به این ترتیب که پس از مرگ پدر بزرگ خویش فتحعلی شاه ،با همراهی میرزا ابوالقاسم قائم مقام (شخصیت دانشمند دوره قاجار و صاحب تالیفات )در تبریز به نام محمد شاه قاجار به تخت سلطنت نشست و به همراهی سفیران انگلیس و روس و سپاهی مجهز به توپ خانه به تهران رفت. زمانی پسران متعدد فتحعلی شاه از در گذشت او مطلع شدند، هر کدام به در نقطه ای از ایران قیام و مدعی پادشاهی شدند. دو برادر محمد شاه در اردبیل زندانی بودند، از آن جایی که از عاقبت کار ایشان می‌هراسید، آن دو را که جهانگیر میرزا (شاهزاده ای دانشمندو صاحب تالیف) و خسرو میرزا (شاهزاده ای بسیار زیبا رو و دانا)نام داشتند نابینا نمود . خسرو میرزا شاهزاده ای بسیار زیبا بود که برای عذر خواهی از قتل گریبایدوف وزیر مختار روس بدست مردم ایران، با هیئتی از طرف فتحعلی شاه به روسیه اعزام شد، این شاهزاده، بقدری رفتارو خلقیاتش برازنده بود که امپراطور روس را مجذوب خود کرد و موجب شد که از ۱۰کرور غرامتی که قرار بود دولت ایران به روس بپردازد یک کرور آن را امپراطور روس به حُسن خلق و آداب دانی خسرو میرزا ببخشد. ولی محمد شاه ، خسرو میرزا را که برادرش بود کور کرد، این شاهزاده اهل علم و دانش بود و بعدها در دستگاه ناصرالدین شاه حضور داشت و ناصرالدین شاه در خاطراتش، هرجا که میخواست، توضیحی در مورد او بدهد ،می نوشت "خسرو میرزای کور" .
القصه بعد از کور کردن برادران به جنگ حسنعلی میرزا شجاع السلطنه ششمین پسر فتحعلی شاه و عموی خود حاکم فارس بود رفته، او را مغلوب و نابینا نمود. چندی بعدحسینعلی میرزا فرمانفرما (برادرشجاع السلطنه و عموی دیگر محمد شاه)حاکم اصفهان که او نیز شکست خورده و در تهران زندانی بود، بر اثر بیماری نیز در گذشت.
محمد شاه که بیداد را درمورد عمو هاو برا درانش تمام کرده بود ، به صدر اعظم با تدبیرش که اورا در رسیدن به شاهی همراهی کرده و دارای جمیع صفات مثبت برای صدارت بود نیز رحم نکرد و بنا بر سعایت بدخواهان در سال ۱۲۵۱ در حالیکه هنوز ۲ سال از سلطنتش نگذشته بود ، دستور داد تا اورا خفه کردند و حاجی میرزا آقاسی را که مراد او بود و طبق نوشته مورخان از دانش سیاست بی بهره بود بجای او منصوب نمود .
با این همه بیداد ،روزگار با محمد شاه همراهی نکرد و در سن ۴۲ سالگی بعد از ۱۴ سال و اندی سلطنت در سال ۱۲۶۴ هجری قمری به علت بیماری درگذشت. در دوران سلطنت وی ،حوادث بسیاری روی داد که از آن جمله اند ،فتنه باب و شورش سالار در خراسان بودکه تا دوران سلطنت ناصرالدین شاه امتداد یافت.
توضیح در مورد کاریکاتور محمد شاه:
Mohammad Shah
Ink, Watercolor on rice paper
45.3 x 17.3 in; ۱۱۵ x ۴۴ cm
(approx.)
Completion Date ۲۰۱۲
منبع: حلقه کاتبان - قاجاریه

سایر تصاویر