تاریخ در چنین روزی

آیت اللَّه سید عبدالمحمد موسوی از هفت سالگی با حفظ قرآن، تحصیلات علوم دینی را آغاز كرد. در 24 سالگی به اجتهاد رسید و سپس به كار تدریس پرداخت. او از مدرسین بزرگ علوم دینی بود و تدریس فقه واصول فقه، تشكیل حوزه‏ های علمیه ومدارس دینی، همچنین اجرای احكام الهی در كنار سایر فعالیت‏های اجتماعی از خدمات این مجتهد آگاه و مرجع تقلید مسلمانان ایران به شمار می‏ رود

آیت اللَّه سیدهبةالدین محمد علی شهرستانی در رجب سال 1301 ق در سامراء به دنیا آمد. پس از كسب مقدمات از پدرفاضل و دیگران در هجده سالگی راهی نجف اشرف گردید و از محضر درس آخوند خراسانی، سیدكاظم یزدی و شیخ الشریعه اصفهانی بهره برد و در شمار مجتهدان شیعه قرار گرفت. آیت اللَّه شهرستانی جهت بیداری فكری مسلمانان با شیخ محمد عبده مفتی مصر و سید محمد رضا، دانشور و اندیشمند مشهور جهان اسلام و جراید اسلامی ارتباط برقرار كرد و در پرورش روح اتحاد و بیداری مسلمین كوشید.

ابوجعفر محمد بن جریر بن یزید طبری در سال 225 هجری در آمل به دنیا آمد. وی نزد پدر و دایى خود ابوبكر خوارزمی به تحصیل پرداخت و در علوم گوناگون از قبیل فقه، حدیث، تاریخ و تفسیر، علامه‏ ی روزگارگردید و از تمامی دانشمندان پیشی گرفت. امام طبری از پیشوایان فقه، حدیث، تفسیر و... است و در تمامی این رشته‏ ها دارای تالیفاتی می‏ باشد.

سید نعمت اللَّه جزایری فرزند سیدعبداللَّه كه از نوادگان امام موسی كاظم(ع) به شمار می‏آید، در حدود سال 1050 ق در (صباغیه) یكی از مناطق اطراف بصره به دنیا آمد. پس از تحصیل مقدمات در زادگاه خود، عازم شیراز شد و با جدیت به ادامه‏ی تحصیل و تدریس همت گماشت. در ادامه‏ ی راه به اصفهان رفت و از محضر درس محقق سبزواری، شیخ حرعاملی، ملامحسن فیض كاشانی و علامه محمد باقر مجلسی و... بهره برد و به سوی قله‏ های كمال پیش رفت.

دوران زندگی ابواسحاق كسایى مروزی، شاعر شیعی مذهب معروف ایرانی، مقارن با اواخر عهد سامانی و اوایل دوره‏ی غزنوی در ایران بود. او در آغاز، شاعری مدیحه سرا بود، اما پس از چندی در پی دگرگونی روحی كه موجب تحول فكری و عقیدتی او شد، زهد و عبادت پیشه كرد و تنها به مدح پیامبر اسلام وخاندان ایشان و وعظ پرداخت. كسایی در ابداع مضامین، بیان معانی و توصیف و تشبیه، قدرت بسیار داشت. او موعظه و حكمت رادر شعر فارسی به كمال رسانید.

امیر محمدحسین خاتون ‏آبادی فرزند امیر محمدصالح از عالمان بزرگ امامیه در قرن دوازدهم هجری به‏ شمار می‏رفته که از محضر پدر و جد خویش - علامه - و آقاجمال و اساتید بزرگ حوزه اصفهان سال‏ها بهره ‏مند بوده است تا این‏که خود به مقام اجتهاد رسید و از حضور وی اعلامی چند برخاست.

اندلس سرزمینی است در جنوب غربی اروپا كه شامل كشورهای اسپانیا، پرتغال و منطقه‏ ی اشغالی (انگلیس) جبل الطارق می ‏باشد. اندلس از سوی سپاهیان اسلام به فرماندهی طارق بن زیاد در سال 92 قمری فتح گردید و قسمت اعظم مردم این منطقه تا سال 95 قمری با طیب خاطر، دین اسلام را پذیرفتند.

ابن حَبّان مورخ و محدث مشهور قرن چهارم هجری،مقدمات علوم را از اساتید معروف عصرخود آموخت و سپس به نیشابور كه در آن زمان، یكی از مراكز مهم كسب علم ودانش بود، رفت و به ادامه‏ی تحصیل پرداخت. ابن حبّان از صاحب نظران در علم حدیث به شمار می‏رفت و در این زمینه، آراء و نظرات ویژه ‏ای داشت. وی چندین بار به مقام قضاوت در شهرهای مختلف منصوب شد.

خصلت ‏های جوان‏مردانه‏ ی یعقوب لیث صفار، باعث جذب مردم به سوی وی شد و پس از مدتی، مردم سیستان در جنوب شرقی ایران، او را به امیری برگزیدند. یعقوب لیث پس از چندی، قدرت یافت و با كمك هوادارانِ خود، چندین شهر ایران را تصرف كرد و دولتی منسجم و یكپارچه در ناحیه‏ ی سیستان ایجاد نمود.

وقتی كه گیخاتوی مغول به فرمانروایى ایران رسید به سبب آن كه از مرض شفا یافته بود، فرمان آزاد كردن زندانیان را صادر كرد و از خزانه ‏ی مملكت، آنچه كه در دستش رسید، در بین تهی‏دستان و درباریان تقسیم نمود. این بخشش‏ها، كشور را به كمبود درآمد و فقر اقتصادی دچار ساخت و خزانه را تهی نمود. در این هنگام وزیر گیخاتو كه می‏دانست در چین پول كاغذی رواج دارد، برای جبران كمبود مالی و برگشتِ طلا و نقره به خزانه، دستور تاسیس چاپخانه ‏ای را در تبریز صادر كرد و به رواج نوعی اسكناس كه "چاو" نام داشت اقدام كرد.