صابئین مندائی اعضای قوم-دینی هستند که در ایران و عراق زندگی می‌کنند. ایشان حامل سنّتی غنوصی متکی بر متونی مقدسی به زبان مندائی هستند. به عنوان اقلیتی کوچک و تحت تهدید مستمرِ امحای فرهنگی از جانب همسایگان غالب، مندائیان مناسک طهارت مفصلی را بسط داده‌اند که به نوعی مرجع هویت گروهی ایشان است و به طور نمادین و نیز عملی مرزهای هویتی ایشان را حفظ و بازتولید می‌کند.

چکیده: صابئین مندائی اعضای قوم-دینی هستند که در ایران و عراق زندگی می‌کنند. ایشان حامل سنّتی غنوصی متکی بر متونی مقدسی به زبان مندائی هستند. به عنوان اقلیتی کوچک و تحت تهدید مستمرِ امحای فرهنگی از جانب همسایگان غالب، مندائیان مناسک طهارت مفصلی را بسط داده‌اند که به نوعی مرجع هویت گروهی ایشان است و به طور نمادین و نیز عملی مرزهای هویتی ایشان را حفظ و بازتولید می‌کند. ناآرامی‌های اجتماعی، سیاسی و جنگ در موطن مندائیان، باعث مهاجرت کثیری از ایشان به کشورهای دیگر، به خصوص در آمریکای شمالی، استرالیا و اروپا  و شکل‌گیری دیاسپوراهای مندائی شده است. این پراکندگی را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ ایشان دانست که مرزهای هویت گروهی ایشان را سست کرده و چالش جدیدی برایشان ایجاد کرده است. به‌علاوه، این شرایط مجالی را برای بروز تمنّاها و آرزومندی‌هایی ایجاد کرده که پیش‌تر فشارهای خارجی به آنها مجال ظهور نمی‌داده­اند. این امر باعث بروز طلیعۀ بسط و تغییر در نظام دینی- از حیث تطابق با شرایط و ایجاد تفاسیر جدید- شده است. تغییراتی که می‌توان آنها را در غالب حرکتی از رویکرد اسطوره‌ای به رویکرد استدلالی در نظام دینی تعبیر کرد.

مجله پژوهش های ایران شناسی ایران، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 17، بهار و تابستان 1398

دریافت مقاله

اخبار مرتبط :

• مراتب ثبت فرهنگ نوشتاری اقلیت صابئین مندایی ابلاغ شد
• " دِهوا ربّا" عید بزرگ صابئین مندائی / حسین عباسی
• نذر ، پدیده ای اجتماعی – فرهنگی در بستر مناسک / نسیم کاهیرده

ورود