پیروزی ائتلاف بزرگ

«آخرین نتایج انتخابات» در سال‌های پس از انقلاب اسلامی رایج‌ترین تیتری بود که می‌شد روزنامه‌ها در اولین روز پس از برگزاری انتخابات برگزینند. انتخاباتی که یکی از مهم‌ترین کنش‌های سیاسی پس از انقلاب اسلامی ایران بود و همچنان از ترکیب این مجلس به‌عنوان مهم‌ترین دوره مجالس انقلاب اسلامی یاد می‌شود.

 

24 اسفند سالروز برگزاری اولین انتخابات مجلس است

سجاد صداقت: «آخرین نتایج انتخابات» در سال‌های پس از انقلاب اسلامی رایج‌ترین تیتری بود که می‌شد روزنامه‌ها در اولین روز پس از برگزاری انتخابات برگزینند. انتخاباتی که یکی از مهم‌ترین کنش‌های سیاسی پس از انقلاب اسلامی ایران بود و همچنان از ترکیب این مجلس به‌عنوان مهم‌ترین دوره مجالس انقلاب اسلامی یاد می‌شود. با همه این اوصاف اما مجلس اول شورا که پس از تشکیل عنوان «مجلس شورای اسلامی» را جایگزین «مجلس شورای ملی» کرد، در روز 24 اسفند 1358 مرحله اول انتخابات خویش را پشت‌سر گذاشت.

شاید اولین دلیل اهمیت انتخابات اولین دوره مجلس از آن رو بود که این انتخابات در پایان سال 1358 انجام می‌گرفت. سالی عجیب در تاریخ جمهوری اسلامی ایران که می‌توان آن را سال «انتخابات» دانست. در سال 1358 پنج انتخابات در ایران برگزار شد که انتخابات مجلس هر چند آخرین آن بود اما اهمیتی هم‌اندازه بقیه انتخابات‌ها داشت. در عرض کمتر از دو ماه پس از پیروزی انقلاب و در ابتدای همان سالی که پایانش انتخابات مجلس بود، اکثریت قاطع ملت ایران به جمهوری اسلامی «آری» گفتند؛ در مردادماه 1358 با شرکت در انتخابات، مجلس خبرگان قانون اساسی را تشکیل دادند؛ در آذرماه قانون اساسی جمهوری اسلامی را به تصویب رساندند و در بهمن‌ماه نخستین رئیس‌جمهور ایران انقلابی را برگزیدند.

دومین دلیل اهمیت انتخابات مجلس اما به مساله‌ای مهم‌تر باز می‌گشت. سه انتخابات ابتدایی سال 1358، فرآیندهایی برای تثبیت نظام تازه بود اما انتخابات چهارم که در بهمن 1358 برگزار شد و در آن ابوالحسن بنی صدر به‌عنوان اولین رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد، به شکل‌های متفاوت بر اهمیت انتخابات مجلس می‌افزود. پیروزی بنی‌صدر در انتخابات ضربه محکمی به تشکل‌هایی چون حزب جمهوری اسلامی وارد آورده بود چراکه آنان در اتفاقات منجر به کنار رفتن جلال‌الدین فارسی - کاندیدای حزب جمهوری اسلامی - نتوانستند صحنه را به خوبی مدیریت کنند و به این ترتیب بنی‌صدر بر مسند ریاست‌جمهوری نشست.

حرکت برای تثبیت نهایی نهادهای نظام جمهوری اسلامی با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری شتابی جدی به خود گرفته بود. به‌گونه‌ای که پنجمین انتخابات مهم نظام انقلابی، 48 ساعت پس از آنکه مشخص شد ابوالحسن بنی‌صدر اولین رئیس‌جمهور ایران است، آغاز شد. مهم‌ترین کار در این مسیر تدوین قانون انتخابات مجلس بود. قانونی که به گفته آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی در وزارت کشور تهیه شده بود. اولین گروهی که در این راه به‌طور جدی وارد صحنه انتخابات شد گروهی با عنوان «هیات معرف نامزدهای انتخابات مجلس» با عنوان اختصاری «همنام» مرکب از آیت‌الله سیدابوالفضل موسوی زنجانی، استاد محمدتقی شریعتی، مهندس مهدی بازرگان و دکتر یدالله سحابی بود. در همین روز حزب جمهوری اسلامی و سازمان مجاهدین خلق ایران نیز طی انتشار اطلاعیه‌هایی اعلام کردند که در انتخابات مجلس شورای ملی شرکت و نامزدهای خود را معرفی خواهند کرد. ظرف چند روز پس از این تاریخ جامعه روحانیت مبارز، جاما(جنبش انقلابی مردم مسلمان ایران)، جنبش مسلمانان مبارز، جبهه ملی، نهضت آزادی، سازمان فدائیان خلق، سازمان مجاهدین خلق و البته حامیان ابوالحسن بنی‌صدر در قالب «دفتر هماهنگی همکاری‌های مردم با رئیس‌جمهور» شرکت خود در انتخابات را طی بیانیه‌هایی اعلام کردند. اما اتفاق مهم این انتخابات که تا روز 24 اسفند با بحث‌های مختلفی ادامه داشت ائتلاف روز آخر حزب جمهوری اسلامی، جامعه روحانیت مبارز و گروه موتلفه بود. آنان که به خوبی از انتخابات ریاست‌جمهوری درس گرفته بودند یک روز مانده به پایان تبلیغات با تیتر «ائتلاف بزرگ» رسانه، عملا پیروز انتخابات شدند. انتخاباتی که سرنوشت بسیاری از اتفاقات بعدی در تاریخ جمهوری اسلامی را رقم زد.

منبع: روزنامه فرهیختگان