امتیازات مهم حافظِ عیوضی / حسن اسدی تبریزی

دکتر عیوضی در زمان حیات خود سه ویرایش از دیوان حافظ عرضه کرد: نخست ، دیوان حافظ بر اساس سه نسخه کامل؛ دوم، دیوان حافظ بر اساس هشت نسخه کامل. در دو جلد؛ سوم ، دیوان حافظ بر اساس نه نسخه کامل کهن.

 

 

دکتر عیوضی در زمان حیات خود سه ویرایش از دیوان حافظ عرضه کرد: نخست ، دیوان حافظ بر اساس سه نسخه کامل؛ دوم، دیوان حافظ بر اساس هشت نسخه کامل. در دو جلد؛ سوم ، دیوان حافظ بر اساس نه نسخه کامل کهن.

ویرایش اخیر پس از تالیف کتاب حافظ برتر کدام است؟  تدوین و منتشر شده است و حاصل دیدگاه نهائی دکتر عیوضی در تصحیح دیوان است. آن استاد فقید در ویرایش سوم دیوان دربارۀ هشتاد مورد از ضبط های پیشین تجدید نظر کرده و آنها را در کتاب حافظ برتر کدام است؟ مدلل کرده بود. ما در این نوشتار در بحث از ابیات به همین چاپ ارجاع خواهیم داد.

تصحیح دکتر عیوضی از دیوان حافظ یکی از تصحیح های انتقادی و معتبر این دیوان به شمار می­آید و حافظ شناسان و صاحب نظران بر دقت علمی و به کارگیری درست روش تصحیح انتقادی در تصحیح وی و جایگاه و مرتبت آن تصریح کرده­اند؛ به عنوان نمونه، دکتر پرویز ناتل خانلری درباره ویرایش اول دکتر عیوضی از دیوان حافظ چنین اظهار نظر کرده است: « ... کمال دقت و امانت در آن به کار رفته است»؛دکتر اصغر دادبه تصحیح مورد بحث (ویرایش اول و دوم) را از تصحیح های علمی - انتقادی دیوان حافظ بر شمرده است؛ استاد بهاءالدین خرمشاهی تصحیح دکتر عیوضی (ویرایش دوم و سوم) را یکی از «شش کوشش برتر در تاریخ بیش از دویست ساله طبع و یکصد ساله تصحیح (قدسی) و شصت ساله تصحیح علمی و انتقادی دیوان حافظ» دانسته است؛ در اظهار نظر دیگری،استاد خرمشاهی  و استاد هاشم جاوید در مقدمه بر تصحیح مشترک خود از دیوان حافظ، مشهور به حافظ خرمشاهی – جاوید ، ویرایش اول تصحیح عیوضی را « پنجمین کوشش علمی در راه تصحیح روشمند و مستند دیوان حافظ» در تاریخ تصحیح انتقادی دیوان دانسته و از دو ویرایش دیگر با تعبیر « تصحیح ارزشمند» یاد کرده و تصحیح ایشان را جزء متون مشورتی تصحیح خود قرار داده اند؛ دکتر منوچهر مرتضوی نیز این تصحیح را هم رتبه با تصحیح دکتر خانلری قرار داده و اظهار امیدواری کرده است که دوستداران حافظ به تدریج با این دو تصحیح انس پیدا کنند: «هنوز بسیاری از دوستداران حافظ به حکم عادت دیرین از نسخۀ مصحح مرحوم قزوینی برای حافظ خواندن استفاده می­کنند ولی پژوهندگان و اهل تحقیق طبعاً به چاپ خانلری و عیوضی به تدریج خوگر می شوند...».

متن کامل این مقاله در یادنامۀ استاد فقید دکتر رشید عیوضی با عنوان «پیر گلرنگ» منتشر شده است. این یادنامه به اهتمام محمد طاهری خسروشاهی از سوی نشر کتابخانۀ تخصصی ادبیات به چاپ رسیده است.

دریافت مقاله

منبع: میراث مکتوب