اخبار

مقاله حاضر ‘ حاوی تبیین احوال ‘ آثار و افکار فرخی شاعر برجسته معاصر ایرانی است . قهرمانی که کوشش و جانبازی او در راه آزادی بر اهل نظر و نسل اندیشمند پژوهشگر بافراست ‘ پوشیده نیست . و باید انتظار داشت نام او به عنوان یک آزاداندیش حق طلب ‘ یک شاعر میهن دوست ترقیخواه و پاسدار حقوق انسانها ‘ جاودانه در تاریخ ایران به نیکی به جا ماند و قلبهای گرم و پاک میهن دوستان آزاده را حرارت وحدت و تحرک بخشد و بخصوص مساعی جمیل او در جهت تحکیم روحیه آزادیخواهی و زیستن آزادمنشانه ‘ منشأ اثرات خیر و مثمر ثمرات جدی باشد .

ابتدا اشاره کنم که منظور از «حرامی»، حرامکار است؛ کسی که مرتکب فعل حرام می‌شود و نیز به معنی دزد، کلاهبردار و متجاوز به حقوق مالی و اعتباری افراد جامعه و جوامع به طور پنهان و آشکار. پس این واژه فقط به افرادی اطلاق نمی‌شود که در تهیه رزق و روزی و گذران زندگی به اموال و سهام دیگران دستبرد می‌زنند یا با تردستی به چیرگی بر دیگران به قصد چپاول و غارت و قدرت، دست می‌یازند

مقاله حاضر‘مقام و اعتبار پژوهشی میراثهای مشترک فرهنگ غنی و پویای ایران و شبه قاره را در تکوین بخش مهمی از ادب فارسی در دورانی طولانی ودر قلمروی گسترده مورد مطالعه قرار میدهد و اهمیت توجه به آن را به عنوان یکی از موازین استمرار وگسترش ادبیات وهنر ایرانی ومبانی معنوی و اخلاقی انسانی که در ادب ایرانیان آکنده است و دربخش مهمی از قلمرو فرهنگ ایرانی و اسلامی در پرده فراموشی قرار گرفته است مورد تأکید قرار میدهد.

در تألم و اندوه درگذشت جانگزای ناگهانی برادر بزرگم زنده‌یاد مهدی صافی بودم که نخستین معلم من در مقاطع تحصیلی بود و در درستکاری و دانش و کمال ممتاز٫ به او تعلق خاطر داشتم و پیوسته مشتاق دیدارش، که همزمان مطلع شدم عزیز یاران و یار عزیزان، دکتر مظفر بختیار، به دیار باقی رفته است (جمعه ۲۳ مرداد ۱۳۹۴). ایام تلخی بود. پیش و پس از آن، عزیزانی دیگر از دست رفتند که یادشان را در مطبوعات گرامی داشته‌ام و چه می‌توان کرد؟ ا

رعایت اصول قرینه‌سازی، فضای آغازین را چشم‌نواز می‌نماید. ترکیب سنگ، با زمین به زیبایی هر چه تمامتر، همنوا و هماهنگ است و سقف را با زیر و زبر خطوطش چون آیینه‌ای سقف‌نما آرایش می‌دهد. در فضای مختصر، مسجد چون باغ بهشت، نمازگزاران را انگار به سوی ابدیت و محیط جاودان بهشتی هدایت می‌کند و در آن شکوهی عظیم یا افسونی لطیف را تماشا خواهیم کرد. خطوط نقشهای میان گچبری‌ها، نگاه مشتاقان را به راه کمال می‌خواند و به وجد و سرور می‌آورد.

سنگ و چوب و در و دیوار و سقف و خشت و کلوخ و پرنده و چرنده و درنده و آسمان و ستاره و شب و خواب و مهتاب و دیگر مظاهر و موجودات طبیعت در شعر مولوی سخن می‌گویند، حرکت می‌کنند، می‌شنوند و می‌فهمند و وسیله‌ای قرار می‌گیرند برای ارائه اندیشه‌ها و آموزه‌های او که جملگی نتایج اخلاقی و حکمی و فلسفی و آموزشی و عرفانی در بر دارد:

فردوسی نیز تصویر را وسیله‌ای قرار می‌دهد برای القای حالت‌‌ها و نمایش لحظه‌‌ها و جوانب گوناگون طبیعت و زندگی آن گونه که در متن واقعه جریان دارد؛ به‌ویژه تصویرهای زمینه‌‌‌ساز حرکتی پرشتاب که صحنه‌های حماسی و نشان از تخیل زنده و پویای شاعر دارد:

طبیعت‌گرایی و طبیعت‌سرایی در اندیشه علامه محمد اقبال، فیلسوف، متفکر و شاعر بلندآوازه متعهد و نواندیش مسلمان (متوفی ۱۹۳۸م) هم مورد توجه قرار گرفته و در آثارش بسیار نمود دارد. او در توصیف زیبایی طبیعت ید طولایی دارد و طبیعت‌دوستی او با آن همه اندیشه‌های سیاسی و دغدغه‌های ادبی که برای نجات ملتهای اسلامی داشته، جایگاه ویژه‌ای یافته؛ آن چنان که احساسات پاک هنری خود را برای بیان مضامین و مفاهیم اندیشه‌هایش در قالب نظم به زیور زیباییهای طبیعت آراسته است و فریاد بلند بیداری و نغمه حیات و سرود زندگی سر داده است. نغمه‌های شیرین و پرطنین و فرح‌‌بخش این بلبل خوش نوای گلستان ادبیات جهان با استفاده از مظاهر طبیعت، به مشاعر نهفته و مکنونات قلبی راه می‌یابند و سطح اندیشه و فکر را بالا می‌برند و آدمی را هم به حفظ طبیعت و صیانت از آن، ترغیب می‌کند. به نمونه‌هایی از سُرایه‌ها اشاره می‌شود:

عرفا نیز در قسمت‌هایی از آثارشان، رابطه انسانها را با طبیعت مطرح کرده‌اند و بعضی با طبیعت به نوعی برخورد می‌کنند که با انسان برخورد می‌کنند از آن سبب که طبیعت جایگاه بالایی در اندیشه آنها دارد و طبیعت را تجلی‌گاه صفات و جایگاه تحقق افعال خدا می‌بینند و انسان را در برابر سرزمین‌ها، ابنیه و حتی حیوانات و حیات وحش، مسئول می‌دانند و آلودن طبیعت و آب و هوا و خاک و منابع انرژی را، منکر می‌شمارند و از نسل بشر، احساس مسئولیت دینی، ملی، انسانی و اجتماعی نسبت به طبیعت می‌طلبند؛ زیرا سلامت و نشاط جامعه را از جمله مرهون وجود این نعمت‌ها می‌دانند.

محتاج یادآوری نیست که مسائل محیط زیست، معضل و مشکل انسان مدرن است؛ انسانی که در دو قرن و اندی است منابعی را که طی میلیونها سال شکل گرفته، هوسناکانه به باد فنا داده و بحرانهای زیست محیطی فراوانی پدید آورده و به شکل نگرانیهای وحشتناک، انسان روزگار حال را به خود مشغول داشته و به انواع مرضها مبتلا کرده است، به نحوی که در مهار مشکل پیش‌آمده از این بحران زیست‌محیطی، هر روز ناتوان‌تر می‌شود و به ناگزیر منتظر می‌ماند دستی از غیب بیرون آید و کاری کند