اخبار

بویس آغازگران فلسفۀ یونانی را دانش‌آموختگان مکتب زرتشت می‌داند و در بخش نخست این نوشتار از فلاسفۀ میلتوس واقع بر مصب رود میندر در آسیای صغیر، کسانی چون: تالس ملطی (طالس)، انگسیمندر و انگسیمنس (انگسیمانوس ملطی) یاد کرد. اینک بخش دوم و پایان مطلب به نقل از «تاریخ کیش زرتشت» (انتشارات توس).

شاید نتوان کسی را یافت که چون از او درباره خاستگاه فلسفه بپرسند، جایی جز یونان باستان را نشان دهد؛ اما پروفسور بویس آغازگران فلسفۀ یونانی را دانش‌آموختگان مکتب زرتشت می‌داند، هرچند به مذاق غربیان خوش نیاید که دوست دارند تاریخ علوم را به هر شکلی که شده به یونان برسانند. این مطلب از کتاب «تاریخ کیش زرتشت» (انتشارات توس) برگرفته شده است.

همایش تخصصی «ابن سینا و فلسفه یونان» روز گذشته در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد. در ابتدای این همایش شهرام پازوکی در سخنانی با موضوع ابن سینا و حکمت یونانی اظهار کرد: باید دید مراد از این یونانی بودن به چه معناست و این مفهوم نزد مسلمین چگونه فهمیده شده و چه تأثیری در تاریخ فلسفه اسلامی و کل تفکر در عالم اسلام داشته است.

در برقراری تطبیق و مقایسه میان دو تفکر یا حوزه فکری، بویژه تفکر متعلق به دوره باستان، به دو روش میتوان عمل کرد؛ روش اول، مطالعات تاریخی و اثبات تأثیر و تأثر میان دو فرهنگ بر اساس شواهد تاریخی است و روش دوم آن است که مؤلفه های هر تفکر و شباهتهای آنها با یکدیگر بررسی شود. در این میان، لغت شناسی تعابیر و واژگانی که در هر نظام فکری بکار میرود و بررسی نقاط مشترک و متفاوت آنها، جایگاهی خاص دارد.

دوره دوم نشست های افق گفتگو، با موضوع تحول فلسفهء یونان در عالم اسلام و مسیحیت با حضور : محمد ایلخانی، احمد عسگری، میلاد نوری و امیرحسین ساکت در کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

زادگاه فلسفۀ یونانی و گاهوارۀ تفکر غربی، حاشیۀ شرقی یونان یعنی ساحل آسیای صغیر بود. در اینجا در ایونیا، تحت حکومت لودیا و ایران، اتفاقی در قرن ششم پیش از میلاد رخ نمود که ما آن را آغاز فلسفۀ غربی یا اروپایی می نامیم. نخستین متفکران یونان اهل ایونیا بودند و هومر نیز به جهان ایونیایی تعلق داشت. این نکته اهمیت دارد که بزرگترین شاعر یونان و نخستین فکر منظم فلسفی و جهان شناسی یونانی به ایونیا متعلق است.

قرن دهم میلادی، عرب‌زبان‌ها تقریباً به‌اندازۀ خوانندگان انگلیسی‌زبانِ امروز به آثار ارسطو دسترسی داشتند. این امر به‌لطف نهضت ترجمه میسر شد. اما چه چیزی باعث می‌شد خلفای عباسی از این کار حمایت کنند؟

در برقراری تطبیق و مقایسه میان دو تفکر یا حوزه فکری، بویژه تفکر متعلق به دوره باستان، به دو روش میتوان عمل کرد؛ روش اول، مطالعات تاریخی و اثبات تأثیر و تأثر میان دو فرهنگ بر اساس شواهد تاریخی است و روش دوم آن است که مؤلفه های هر تفکر و شباهتهای آنها با یکدیگر بررسی شود. در این میان، لغت شناسی تعابیر و واژگانی که در هر نظام فکری بکار میرود و بررسی نقاط مشترک و متفاوت آنها، جایگاهی خاص دارد.

یکی از دغدغه های گذشته و حال مستشرقان و محققان اسلام شناس این بوده و هست که رد پای اندیشه های غربی و شرقی را در متون و افکار اندیشمندان بزرگ اسلام کشف نمایند و تاثیر و تاثر آنها را بر یکدیگر نشان دهند. دانش مرز نمی شناسد. عبد الرحمن بدوی محقق و اندیشمند مصری که خصوصاً در جامعه اهل فضل ایرانی فردی شناخته شده است نیز در این مقاله سعی دارد تاثیر فلسفه نو افلاطونی را بر غزالی و برخی آثار او از قبیل «مشکاه الانوار» و «احیاء علوم الدین» نشان دهد. اگر چه غزالی کتابی در رد فلاسفه نگاشت و تلاش نمود خود را از چنگال فلسفه رها سازد و سرانجام نیز مسیر عرفان را برگزید ولی بدوی بر این باور است که غزالی نتوانست خود را از این بند رها کند بلکه از فلسفه ای به فلسفه ای دیگر روی آورد.