1394/8/20 ۰۹:۴۱
ایران‌فرهنگی از آنچه امروز مرزهای سیاسی تعیین کرده، فراتر است و همین گستردگی فرهنگی باعث شده امروزه کشورهای همسایه تازه استقلال‌یافته همچون جمهوری‌آذربایجان مدعی برای فرهنگ ایران‌زمین باشند، به‌طوری که این کشور با کندن کاشی‌هایی که به فارسی زینت‌بخش آرامگاه نظامی گنجوی بود می‌کوشد ردپای ایران را از فرهنگ خود پاک کند.
مرجان حاجی‌رحیمی: ایران‌فرهنگی از آنچه امروز مرزهای سیاسی تعیین کرده، فراتر است و همین گستردگی فرهنگی باعث شده امروزه کشورهای همسایه تازه استقلال‌یافته همچون جمهوری‌آذربایجان مدعی برای فرهنگ ایران‌زمین باشند، به‌طوری که این کشور با کندن کاشی‌هایی که به فارسی زینت‌بخش آرامگاه نظامی گنجوی بود می‌کوشد ردپای ایران را از فرهنگ خود پاک کند.
همچنین تلاش‌های جمهوری آذربایجان برای هویت‌سازی مجعول به جایی رسیده که تاکنون تار و چوگان را به نام خود در یونسکو به ثبت رسانده و مدعی جنگل‌های هیرکانی است و حالا در تازه‌ترین تلاش‌ها سعی در معرفی مینیاتور ایرانی به نام خود دارد که تلاش‌هایش در این‌باره در اکسپوی میلان قابل لمس و شهود است.
ساکت نمی‌مانیم
در این‌باره فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی اما از اقداماتی سخن می‌گوید که عملی‌کردن‌شان می‌تواند از بروز هر اتفاق دیگری در این زمینه و در آینده خودداری کند.او بااشاره به انتشار کتابی به نام «مینیاتور آذربایجان» توسط جمهوری آذربایجان می‌گوید: «قطعا باید در این‌باره اقدام حقوقی صورت گیرد و به‌طور حتم نسبت به انتشار کتاب «مینیاتور آذربایجان» در اکسپوی 2015 میلان واکنش نشان می‌دهیم.»
نظری نخستین گام در این زمینه را دعوت تعداد محدودی از مسئولان دولتی و فرهنگی در یک نشست بیان و اضافه می‌کند: «نخست در یک جمع محدود، افرادی مانند نمایندگان وزرای خارجه، سازمان ارتباطات اسلامی، کتابخانه و سازمان اسناد ملی ایران و فرهنگستان‌های هنر و زبان را دعوت می‌کنیم تا به یک اجماع‌نظر برسیم که باید با این مقوله چه کاری انجام دهیم؟ ما باید این اتفاق را آسیب‌شناسی کنیم، درواقع حتما باید به یک تصمیم‌‌سازی که به پیگیری‌های حقوقی منجر می‌شود، برسیم.»
او مطرح‌کردن این بحث در کارگروه ملی میراث ناملموس را راهکار دیگری دانست که می‌تواند کارساز باشد و می‌گوید: «در این کارگروه از وزارت امورخارجه، سازمان ارتباطات اسلامی، وزارت علوم و وزارت اطلاعات شرکت می‌کنند، بنابراین از این طریق هم می‌توان به نتیجه‌ای رسید که پیگیری حقوقی را به دنبال داشته باشد.»
مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی تاکید می‌کند: «این اتفاق نباید مسکوت بماند. رفتاری که جمهوری‌آذربایجان از خود نشان داده یک رفتار صحیح نیست. فرهنگ آذربایجان روزی بخشی از ایران بوده است، اما آنها امروز روی هرکدام از مفاخر ایران که بخواهند دست می‌گذارند.»
نظری همچنین با بیان این نکته که ایران پیش از این اسنادی را در حافظه جهانی ثبت کرده که نشان می‌دهد هنر و ادبیاتی مانند مینیاتور و شاهنامه متعلق به ایران است، گفت: «نخستین‌بار «شاهنامه بایسنقری» را در فهرست حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسانده‌ایم. حتی در هر صفحه از کتاب‌هایی مانند «خمسه نظامی»، «کلیات سعدی» و «شاهنامه بایسنقری» تصاویر مینیاتور و نگارگری ایرانی وجود دارد. اینها اسنادی است که قبل از انجام هر اقدامی توسط آذربایجان، ایران آن را به یونسکو ارائه کرده و اگر آذربایجان قصد ادعای چنین بحثی را داشته باشد، نخست باید یک نسخه منحصربه‌فرد از شاهنامه به ما نشان دهد و پس از بررسی در صورت درست‌بودن ادعاها، باید با ایران تعامل کند، مانند کتاب «امساک‌الممالک» که به صورت مشترک توسط ایران و آلمان در حافظه جهانی به ثبت رسید.»
کتاب مینیاتور آذربایجان
جمهوری آذربایجان در اکسپوی میلان کتاب نفیسی با نام «مینیاتور» منتشر کرده که به‌قول خودشان به معرفی هنر مینیاتور آذربایجانی می‌پردازد.این کتاب با کاغذ گلاسه و چاپ‌رنگی، در 250 صفحه با جلد سخت و در قطع خشتی بزرگ منتشر شده و هر روز، نسخه‌هایی از آن به صورت رایگان به مخاطبان و میهمانان پاویون آذربایجان اهدا می‌شود.در این کتاب با امتناع از ذکر نام «ایران»، شهرهای اردبیل، تبریز، ارومیه و مراغه (در استان‌های اردبیل و آذربایجان‌شرقی و غربی ایران) تا ایروان (پایتخت جمهوری ارمنستان) و باکو (پایتخت جمهوری آذربایجان)، قلمروی هنر این کشور توصیف شده و نکته عجیب‌تر اینکه در صفحه‌های متعدد این کتاب، تصاویری از کتاب‌های قدیمی خطی و نگارگری ایرانی به‌عنوان نمونه‌هایی از مینیاتور آذربایجان ارائه شده است. در بالای تصاویر نیز نام آثار، ادیبان و داستان‌های مختلفی چون شاهنامه فردوسی، دیوان حافظ، خمسه نظامی، گرشاسب‌نامه، کلیله و دمنه، همای همایون، خاورنامه، جامع‌التواریخ، هفت‌اورنگ، فال‌نامه و... با تلفظ فارسی اما به خط لاتین آمده است. محل خلق یا نگهداری بسیاری از آثار نیز شهرهایی چون تبریز ذکر شده است. این اتفاق در کنار معرفی «خط نستعلیق» در پاویون امارات متحده عربی و «فرش تبریز» در پاویون‌های کشورهای آذربایجان و ترکمنستان رخ داده و گویی هیچ‌یک از مسئولان ایرانی حاضر در اکسپوی میلان وقعی به آن نمی‌نهند.
منبع: روزنامه فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید