1394/8/17 ۱۲:۲۲
سید مهدی مجابی، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت در مراسم نکوداشت هزار و هفتصد و هفتادمین سالروز بنیانگذاری قزوین به دست شاپور ساسانی، به شرح تاریخ، معماری و عناصر برجسته هویتی شهر قزوین در دوران مختلف تاریخی پرداخت.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری قزوین؛ در این نشست مجابی با اشاره به زمان پایه‌گذاری و تاسیس شهر کنونی قزوین گفت: بر اساس متون تاریخی، قبل از اینکه قزوین به عنوان یک شهر اسلامی شناخته شود، در دوره ساسانی پایه گذاری و تاسیس شده است زیرا در زمان ساسانیان در پهنه ایران زمین یک انقلاب و جنبش عظیم شهرسازی اتفاق می افتد که شهر کنونی قزوین یکی از مهمترین آنها و در واقع میراث پایدار و ارزشمند آن دوران به شمار می‌آید.
مجابی قزوین را شهر مولد فرهنگ دانست و افزود: قزوین شهری است که متناسب با فرهنگ دوران ساسانی و برای مشروعیت بخشیدن به قدرت و حکومت این سلسله ساخته شده و سوابق تاریخی قزوین، به عنوان یک شهر جامع، مولد و پویا زاییده جنبش سراسری در دوره ساسانی است که باید بیشتر مورد توجه و بررسی قرارگیرد.
وی با اشاره به کمبود منابع و اسناد تاریخی ثبت شده قزوین در دوران پیش از اسلام اظهار داشت: متاسفانه متون تاریخی مربوط به قزوین در دوره ساسانی و پیش از دوران اسلامی بسیار مختصر است و اسناد روشن و آشکاری که بتواند سیما و چهره شهر قزوین را در آن دوران تاریخ معرفی کند، مشاهده نمی‌شود. خوشبختانه نوشته‌های بسیار معتبری از نویسندگان، تاریخ نگاران و جغرافی‌دانان دوره اسلامی در مورد قزوین وجود دارد و دانشمندان این دوران مانند حمدا... مستوفی، تاریخ نگار برجسته قزوینی، اولین قدم‌ها را جهت ثبت و ضبط تاریخ شهر قزوین و موقعیت شهرسازی آن برداشته است.
مجابی با اشاره به اهمیت اسناد و متون ارزشمند تاریخی برای شناسایی و معرفی شهرها تصریح کرد: امروز هرگونه اقدامی در حوزه شهرسازی مدرن، سنتی، مرمت آثار و باززنده سازی مواریث ارزشمند تاریخی نیازمند اسناد و منابع باقی مانده از دوران گذشته است تا هر بیننده و ناظری با دیدن این آثار بتواند گذشته و تاریخ این شهر را تجسم نموده و با آن آشنا شود.
وی با اشاره به اهمیت مکتب ارزشمند قزوین و تاثیرگذاری آن در شهرسازی ابراز داشت: مکتب قزوین به اندازه‌ای در تصمیمات شهرسازی سایر شهرها اثر گذار و دارای اهمیت است که حتی برای آشنایی با شهری مانند دهلی هندوستان باید ابتدا قزوین و تاریخ این شهر را شناخت چرا که مسجد جامع، بازار و ترکیبات کلی شهرسازی دهلی کهنه تحت تاثیر مکتب قزوین بنا شده و الهامات اولیه را از این شهر گرفته است.
این پژوهشگر و محقق برجسته قزوینی در ادامه مسجد جامع عتیق قزوین را به عنوان یکی از آثار فاخر دوره اسلامی در شهر قزوین خواند و اظهار داشت: بافت تاریخی مسجد جامع عتیق قزوین بر خلاف نظر برخی نویسندگان متاخرکه از آن به عنوان مجموعه «آتشکده» یاد می‌کنند، یکی از بناهای معتبر مربوط به دوره اسلامی و نمونه برجسته‌ای از تمدن اسلامی محسوب می‌شود که می‌تواند مبنای سنجش دیگر آثار دوره اسلامی قرارگیرد به طوری که بسیاری از مساجد در نقاط مختلف ایران از جمله مسجد جامع گلپایگان، مسجد جامع شیراز، مسجد جامع اصفهان و... تحت تاثیر این مسجد بنا شده‌اند .
مجابی با استناد به فعالیت های باستان شناسی صورت گرفته در محوطه مسجد جامع قزوین تصریح کرد: پیرو گزارشات باستان‌شناسی و اسناد تاریخی دوران اسلامی، در اوایل دوران اسلامی و در دوره دیلمی در طبقه زیرین مسجد جامع عتیق قزوین مسجد دیگری ساخته شده که به مرور زمان بر روی این مسجد، مسجد جامع عتیق تأسیس شده است. همچنین در عمق یک و نیم متری کف مسجد سلجوقی به لایه های قبل از اسلام مربوط به دوران ساسانی، اشکانی و هخامنشی برمی‌خوریم که طی گزارش حفاری گروهی از متخصصان ایتالیایی، در گمانه ای به عمق 12 الی 14 متر از کف این مسجد آثار و سفال‌های پیش از تاریخ نیز مشاهده شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت با اشاره به قدمت استقرار و سکونت در شهر قزوین بیان کرد: دشت قزوین یک واحد جغرافیایی بزرگ و کلان است که شهر کنونی قزوین در لبه فوقانی این دشت واقع شده و به گواهی مطالعات و تحقیقات باستان شناسی سابقه استقرار و سکونت در این منطقه به هزاره‌های چهارم، پنجم و ششم پیش از میلاد در انتهای دشت به مناطق بوئین زهرا، تپه زاغه می‌رسد.
این مدرس دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به نام قدیم قزوین عنوان کرد: در متون تاریخی «کش» به معنی کناره و مرز و «وین» به معنی کناره یا مرز آمده است و اکثر مورخین بر این عقیده اند که این نام نشان دهنده ویژگی مرز بودن قزوین در دوران تاریخی است که ساکنان پارس آن، محافظ و نگه دارنده مرزهای پارسی در برابر دیلیمیان هستند.
مجابی در ادامه با مقایسه شهرهای شهرهای دوران ساسانی و اسلامی یادآور شد: شهرهای دوره ساسانی یک ساختار بسته اجتماعی داشتند و اختلاف طبقاتی شدیدی در این دوره حاکم بود، جامعه‌ای از درون پوسیده که وارد دوران بالنده اسلامی شده و شهرها پس از اسلام در خدمت مردم قرار گرفتند، جامعه مدنی شکل گرفت و آزادی به معنای واقعی تحقق پیدا کرد؛ مدیریت شهرها در دوره اسلامی به دست مردم افتاد و سرمایه‌گذاری‌ها نیز از جانب خود مردم انجام گردید.
وی در پایان به ضرورت ایجاد زمینه‌های لازم برای ثبت جهانی قزوین تاکید کرد و گفت: قزوین با داشتن تاریخ و فرهنگی زنده و پایدار، آثار غنی و ارزشمند تاریخی، رویداد و مسائل مختلف اجتماعی و صنعتی و مردم علاقمند به حفظ تاریخ و هویت این شهر، شهری جهانی با ارزش‌های جهانی به شمار می‌آید که باید با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مدیریت شهری و تداوم گفتمان‌ها و نشست‌های علمی– فرهنگی به عنوان یکی از قطب‌های مهم دنیای اسلام، زمینه های ثبت آن در فهرست آثار جهانی یونسکو فراهم شود.
شایان ذکر است، مراسم نکوداشت هزار و هفتصد و هفتادمین سالروز بنیانگذاری شهر کنونی قزوین به دست شاپور ساسانی با حضور انجمن‌ها، تشکل‌های غیر دولتی دوستدار میراث فرهنگی و جمعی از فرهیختگان استان قزوین در سالن مهندس بهشتی برگزار شد.
منبع: میراث آریا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید