بزرگداشت استاد دانش پژوه در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی

1394/5/18 ۰۹:۲۹

از سوی انجمن آثار مفاخر فرهنگی مراسم بزرگداشت استاد محمدتقی دانش‌پژوه، نسخه‌شناس و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی عصر دیروز برگزار شد.

دکتر مهدی محقق در آغاز این مراسم گفت: استاد دانش‌پژوه از نوادر زمان بود. او در علم و دانش و نگه‌داشت فرهنگ کهن این سرزمین کوشا بود. دانش‌پژوه در زمانی که کتاب‌های خطی به وسیله قاچاقچیان به خارج از ایران می‌رفت در برابر این جریان با عده‌ای معدود کوشیدند که نسخ خطی ایران و آثار بزرگان در یکجا گردآوری شود و نیز مورد استفاده قرار گیرد. این در صورتی بود که پیش از فعالیت‌های دانش‌پژوه بهترین کتب اسلامی خواه عربی و یا فارسی در موزه‌های بریتانیا، پاریس و واتیکان و اسپانیا دور از دسترس ما بود. در این جریان علی نقی منزوی و احمد منزوی و چند نفر دیگر به او کمک کردند.

دکتر محقق افزود: گذشته از فهرست‌نویسی و معرفی آثار فرهنگی ایران او یک عالم درجه یک بود. تحصیلات حوزوی و طلبگی را در شهر آمل به اتمام رسانده بود و مردی جامع‌الاطراف بود و کتاب‌های فقهی و فلسفی و تاریخ را تصحیح کرده بود.

دکتر محقق سپس با یادآوری خاطره‌ای از تدریسش در کانادا گفت: زمانی در دانشگاه تورنتو به خاطر برگزاری همایش سالیانه شرق‌شناسان استاد این مرکز به نام روزنتال که مقدمه ابن‌ خلدون را از عربی به انگلیسی ترجمه کرده است از من خواست چند دانشمند را از ایران به این همایش معرفی کنم. من در آن زمان استاد انوار، سید علی موسوی بهبهانی و مرحوم دانش‌پژوه را معرفی کردم و هر سه با سخنرانی‌های خود واقعاً درخشیدند.

استاد دانش‌پژوه کتاب الشکوک علی جالینوس که شرح ایرادات رازی بر ۱۷ کتاب جالینوس بود را ارائه کردند و در این سخنرانی دانش‌پژوه بود که رد انکار نبوت توسط رازی ارائه شد و بیان شد که آنچه در الحاد محمدبن زکریای رازی در کتب اسلامی نوشته است توسط اسماعیلیه صورت گرفته. سپس دکتر انوار با بیان اینکه برای شناخت یک فرد در مقطعی تاریخی باید از فرهنگ تقابل بهره برد گفت: در طول حیات دانش‌پژوه باید دید تأثیر و تأثرهای او در فرهنگ اسلامی چگونه بوده است و با استفاده از نظریه فرهنگ تقابل جنبه‌های شخصیتی او آشکار شود و جوانان بدین‌وسیله از کاستی‌های خود بکاهند.

دکتر انوار با انتقاد از فزونی کمیت مراجع دانشگاهی و کاهش کیفیت دانشگاه‌ها افزود: دانش‌پژوه زبان عربی حوزه را یاد گرفته زبان عربی که او یاد گرفته ساختاری داشت که با زبان بدوی عرب فرق می‌کرد. اگر کسی می‌خواهد بر این مسئله وقوف یابد، یک صفحه کتاب شفای بوعلی سینا را ملاحظه کند و کاربرد جار و مجرور آن را با زبان عربی معیار مقایسه کند تا ببیند که ساختار زبان عربی حوزوی از گونه دیگر است سپس کامران فانی در این همایش گفت: حوزه کار شادروان دانش‌ پژوه نسخ خطی و فهرست‌نگاری است که شاید در جهان بی‌نظیر باشد. مهمترین ویژگی‌ مرحوم این بود که شیفته منطق و فلسفه بود و این ادعا در آثار بسیاری که در این حوزه چاپ کرده‌اند ثابت می‌شود.

کامران فانی ضمن برشمردن اهمیت پژوهش‌های دانش‌پژوه گفت: قدیمی‌ترین کتاب منطق از ابن‌ مقفع توسط ایشان عرضه شد و نیز استاد کتاب نجات ابوعلی سینا را که سیر منطق در جهان اسلام است تصحیح کردند. فانی در پایان گفت: محقق داماد در جایی گفت که او فلسفه را نزد میرزا هاشم آملی آموخت اما تا جایی که من می‌دانم فراگیری فلسفه توسط ایشان همانند فراگیری زبان فرانسه خودآموز بوده است.