1394/5/4 ۰۹:۱۴
نغمه عقیلی: مردم گلستان به لهجه‌های مختلفی صحبت می‌کنند که همگی بتدریج رو به فراموشی است، از این رو بانک اطلاعات زبان‌ها، لهجه‌ها و گویش‌ها به عنوان بخش مهمی از میراث معنوی این استان امسال ایجاد می‌شود.
این روزها که سریال رمضانی «پایتخت 4»پخش می‌شود لهجه این استان دستمایه کار بازیگران قرار گرفته، با این حال فقط توانسته‌اند لحن خود را تغییر دهند و خبری از کلمات فارسی قدیمی و لهجه واقعی نیست، لهجه هایی که آنقدر فراموش شده‌اند که لازم آمده تا در گوشه‌ای در یک بانک اطلاعاتی ثبت و ضبط شود.
«جعفر خاندوزی» دبیر شورای پژوهشی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان اعلام کرد: تا پایان امسال نخستین «مرکز دادگان زبان ها، لهجه‌ها و گویش‌های کشور» توسط سازمان میراث فرهنگی این استان ذیل شورای پژوهشی ایجاد می‌شود و از مراکز فرهنگی، آموزش عالی و دانشگاه‌ها برای پژوهش استفاده خواهدشد تا بانک اطلاعاتی با استفاده ازاین موضوع بخش مهمی از میراث معنوی استان را جمع‌آوری کند.»
با اینکه جمع‌آوری گویش‌ها و لهجه‌های این منطقه در تاریکخانه یک صندوقخانه و یا روی لایه‌های یک لوح فشرده شاید به حفظ آن کمک کند، اما آنچه یک گویش را زنده نگه می‌دارد، برزبان جاری شدن و شنیدن آن است.
«اسدالله معطوفی» تاریخ نگار گلستانی که سال‌هاست به‌صورت خودجوش در حفظ و به ثبت رساندن لهجه‌ها و گویش‌های موجود در منطقه تلاش کرده، گفت: گویش‌های بسیاری در منطقه وجود دارد، اما همگی در حال فراموشی است.
برجسته ترین گویش در گلستان «استرآبادی» نام دارد و «طبری» زبان بعدی است. گویش «آغوزی» نیز به ترکمن‌های استان تعلق دارد، ترکیبی از گویش «کومش»، «شاهرودی» و «طبری» نیز «کتولی» را به وجود آورده است.
معطوفی راه‌اندازی بانک اطلاعات لهجه‌ها را چندان جدی نگرفت و افزود: هر مدیر جدیدی که می‌آید قصد دارد این کار را انجام دهد.
به اعتقاد این پژوهشگر، شاخص ترین دلایل منسوخ شدن گویش‌ها گذر از جامعه سنتی به صنعتی و جابه‌جایی طبقاتی است ضمن اینکه علت‌های متفرقه دیگری نیز وجود دارد که جامعه شناسان باید مورد مطالعه قرار دهند.
معطوفی که 2 کتاب «اوسانه»(افسانه) زندگی و ضرب المثل ها، کنایات و باورهای مردم گرگان را به تحریر درآورده ازدست دادن گویش‌ها را برگشت ناپذیر دانست و گفت: دلیل پیچیده‌ای هم ندارد در این عصر شهرنشینی، مردم کمی پیدا می‌شوند که بخواهند با لهجه اجداد خود صحبت کنند.
وی که ده‌ها مقاله و مصاحبه در زمینه زبان شناسی منطقه دارد، ادامه داد: این کارها در برگشت لهجه‌ها تأثیر ندارد و اصرار به برگشت آن بی‌فایده است. به این ترتیب نه بانک اطلاعاتی و نه سریال «پایتخت» نخواهد توانست گویش «استرآبادی» یا هر گویش دیگری را زنده نگه دارد و مردم را به استفاده از آن وادار سازد. اما هنرهای نمایشی حداقل این خوبی را دارد که در یادآوری، به کارگرفتن کلمات فارسی کهن و یادگیری لهجه‌ها کمک کند.
«الله قلی نظری» رئیس انجمن نمایش گلستان نیز در پاسخ اینکه چطور بازیگران هنرهای نمایشی می‌توانند در به کار گرفتن لهجه‌ها کمک کنند، اظهارداشت: هنرهای نمایشی بین مردم نفوذ بسیار دارد. چند تئاتر با لهجه گرگانی که در شهر برگزار شده مورد استقبال مردم قرار گرفته است. لهجه‌ها اگرچه به‌طور مستقیم با نسل نو مرتبط نیست، اما شیرینی و حلاوتی دارد که استقبال می‌شود و هنرهای نمایشی به منسوخ نشدن آنها کمک می‌کند.
روزنامه ایران
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید