جشن علم واچینی

1394/2/29 ۱۱:۱۶

یکی از مراسم جشن درو، آیین علم واچینی است. علم‌ها چوب‌هایی از جنس درختان مقدّس و سبزی چون شمشاد بوده و نشانۀ سوگ یک خانواده و فامیل در غم از دست دادن جوانان و گاه عزیزان خود هستند. در این روز پارچه های سیاه اندوه را که به آنها لباس می گویند از دور علم‌ها باز می کنند. یکی دیگر از نشانه های برکت جویی در این جشن آیینی، مالیدن گیاهان سبز به علم و دادن آن به گاو و گوسفند است تا دام‌ها دچار بیماری و مرگ نشوند. مراسم علم‌بندی و علم‌واچینی که از رسم‌های بسیار کهن و رایج در گیلان است به سه صورت سنتی، نیمه‌سنتی و مذهبی رایج است. علم‌بندی سنتی امروزه تنها در نقاط مرتفع کوهستان‌های گیلان صورت می‌گیرد که نشان از یادگارهای گذشته تاریخ گیلان دارد و علم‌بندی نیمه‌سنتی در حقیقت همان مراسم سنتی است که با معتقدات دینی و اسلامی در هم آمیخته و در تعدادی از بقاع گیلان در مناطق کوهستانی و جنگلی رایج است.

یکی از مراسم جشن درو، آیین علم واچینی است. علم‌ها چوب‌هایی از جنس درختان مقدّس و سبزی چون شمشاد بوده و نشانۀ سوگ یک خانواده و فامیل در غم از دست دادن جوانان و گاه عزیزان خود هستند. در این روز پارچه های سیاه اندوه را که به آنها لباس می گویند از دور علم‌ها باز می کنند. یکی دیگر از نشانه های برکت جویی در این جشن آیینی، مالیدن گیاهان سبز به علم و دادن آن به گاو و گوسفند است تا دام‌ها دچار بیماری و مرگ نشوند. مراسم علم‌بندی و علم‌واچینی که از رسم‌های بسیار کهن و رایج در گیلان است به سه صورت سنتی، نیمه‌سنتی و مذهبی رایج است. علم‌بندی سنتی امروزه تنها در نقاط مرتفع کوهستان‌های گیلان صورت می‌گیرد که نشان از یادگارهای گذشته تاریخ گیلان دارد و علم‌بندی نیمه‌سنتی در حقیقت همان مراسم سنتی است که با معتقدات دینی و اسلامی در هم آمیخته و در تعدادی از بقاع گیلان در مناطق کوهستانی و جنگلی رایج است. علم‌بندی مذهبی که در بیشتر بقاع انجام می‌شود رنگ و بوی کاملا اسلامی دارد و علم‌بندها سعی می‌کنند از برخی سنن غیر رایج پرهیز کرده و آن را در کمال سادگی و بی پیرایگی انجام دهند. مراسم علم واچینی گیلان به عنوان نخستین اثر میراث معنوی، ملی کشور به ثبت رسید. این مراسم یکی از آیین‌های سنتی گیلان در شهرستان‌های رودبار، لاهیجان، رودسر، املش و سیاهکل است. آیین علم واچینی کوه‌نشینان در روزهای جمعه تابستان پس از برداشت محصول همراه با سرور و شادمانی برگزار می‌شد، جشن و سرور در واقع یک نوع شکرگزاری از نعمات خدادادی است و بدین وسیله ضمن اجرای مراسم شادمانی از عنایات خداوندی تشکر می‌کنند. علم‌واچینی کوه‌نشینان شرق گیلان یادآور جشن خرمن زرتشتی و یا یکی از جشن های باستانی ایران است که بعد از اسلام رنگ مذهبی به خود گرفته است. علم واچینی امروز به دو شکل جشن و عزا برپا می‌شود که این آیین عزایش در سوگ امام‌حسین (ع) و دیگر صورت آن نوعی آیین شکرگزاری است، در شکل نخست آن که در ایام محرم انجام می‌شود با سینه‌زنی و نوحه‌خوانی و ادای نذورات همراه است و در صورت شادی آن پسران و دختران بهترین و زیباترین لباس‌های خویش را به تن می‌کنند و زنان اشیای قیمتی و لباس‌های سراسر رنگ محلی خود را می‌پوشند و بر راهورترین اسب و قاطر آراسته به زین و یراق سوار می‌شوند. آنان که اسب و قاطر ندارند به شکل گروهی همراه با خواندن ترانه‌های محلی، کف‌زدن و هلهله رهسپار شرکت در مراسم کشتی محلی می‌شوند.
روزنامه قانون