1393/12/6 ۰۹:۵۳
افتخارات عظیم و باشکوه تاریخ تمدن و فرهنگ ایران زمین، بیانگر وجود مراکز دانش، معارف، مطالعه و تحقیق در انواع علوم بوده است. مراکز برجسته علمی همچون «مدرسه نصیبین» و «دانشگاه گندیشاپور» در ایالت خوزستان که در سال ۵۳۰ میلادی به فرمان انوشیروان تأسیس یافت و تا زمان عباسیان دوام داشت، دلیلی براین مدعاست. همچنین دانشمندان دوره اسلامی همچون: ابن سینا، زکریای رازی، ابوریحان بیرونی و… در ارتقای تفکر و تعالی مدارج سیر و سلوک جامعه بشری در سطح جهان شناخته شده هستند. از دوران صفویه انتقال اصول علوم و معارف جدید از اروپا آغاز شد، تا اینکه اولین مدرسه جدید در سال ۱۲۱۲ در ارومیه آغاز به کار کرد.
به مناسبت هشتادمین سال تأسیس دانشگاه تهران
پیشینه علمی
اندیشه ایجاد مرکزی برای آموزش عالی در ایران و به تعبیر دیگر دانشگاه، نخستین بار با تأسیس دارالفنون درسال ۱۲۳۰ش با رشته‌های مهندسی، داروسازی، طب و جراحی، توپخانه، پیاده‌نظام، سواره‌نظام و معدن‌شناسی به همت میرزاتقی خان امیرکبیر عملی گردید. دارالفنون گرچه توسعه نیافت، اما تجربه مغتنمی پیش روی کسانی گذاشت که در آرزوی آشنایی ایرانیان با دانشهای جدید و پیشرفتهای اروپائیان در صنعت، اقتصاد، سیاست و… بودند. با عطف به این تجربه درسال ۱۳۰۷ دکتر محمود حسابی پیشنهاد راه‌اندازی مرکزی جامع همه یا اغلب دانشها را با وزیر وقت فرهنگ علی‌اصغر حکمت در میان نهاد.
در بهمن سال ۱۳۱۲ جلسه هیأت دولت وقت تشکیل شد و در آن در زمینه آبادی تهران و زیبایی و شکوه ابینه، عمارات و کاخهای زیبای آن سخن به میان آمد. مرحوم فروغی که در آن روز ریاست وزرا را برعهد داشت، از یک سو و دیگر وزیران از سوی دیگر زبان به تحسین و تمجید شهر گشودند؛ اما در این میان مرحوم حکمت با لحنی محتاطانه گفت: «البته که در آبادی و عظمت پایتخت شکی نیست؛ ولی تنها نقص آشکار آن این است که «انیورسته» ندارد و حیف است که این شهر از این حیث از دیگر بلاد بزرگ عالم، واپس ماند…»
این سخنان تأثیر خودرا بر جای نهاد و بی‌درنگ مقبول همگان افتاد. از این رو با تخصیص بودجه اولیه‌ای به میزان ۲۵۰هزار تومان به وزارت معارف اجازه دادند تا زمین مناسبی برای تأسیس دانشگاه بیابد و ساختمان آن را در اسرع وقت پدید آورد. علی اصغر حکمت بی‌درنگ دست به کار شد و جستجو برای مکان‌یابی مناسب دانشگاه را با کمک و مشاوره آندره گدار معمار چیره‌دست فرانسوی که در آن روزگار به عنوان مهندس در خدمت وزارت معارف بود آغاز کرد. آنان پس از جستجوی بسیار در میان ابنیه، باغها و زمینهای فراوان آن روز اطراف تهران، باغ جلالیه را برای احداث دانشگاه برگزیدند.
باغ جلالیه
باغ جلالیه در شمال تهران آن روز مابین قریه امیرآباد و خندق شمالی تهران قرار داشت. این باغ زیبا که پوشیده از درختان کهنسال بود، در حدود ۱۳۰۰ق در واپسین سالهای حکومت ناصرالدین شاه قاجار به فرمان شاهزاده جلال‌الدوله بنا یافته و در آن روز در مالکیت تاجری به نام حاج رحیم اتحادیه تبریزی بود. به هر حال باغ جلالیه از قرار متری ۵ ریال و جمعاً به مبلغ ۱۰هزار تومان خریداری شد و موسیو گدار به سرعت مأمور تعیین حدود، نرده‌گذاری، طراحی و اجرای عملیات ساختمانی در آن شد. در همین حال پانزدهم بهمن ماه ۱۳۱۳ لوح یادبود تأسیس دانشگاه با حضورمقامات دولتی در محلی که اکنون پلکان جنوبی دانشکده پزشکی است، در دل خاک به امانت گذاشته شد.
طراحی پردیس دانشگاه را نیز همان معمار فرانسوی بر عهده گرفت. وی نخست طرح خیابانهای اطراف و داخل دانشگاه را ارائه کرد و پس از تأیید، در پانزدهم بهمن ۱۳۱۳ عملیات اجرایی با کاشت نهالهای درختان سایه گستر و باشکوه چنار در کنار خیابانها آغاز شد.
استادان بنام
تأسیس دانشگاه تهران که با آغازآشنایی جدی ایرانیان با مغرب‌زمین مقارن افتاده بود، این دانشگاه را به بستر اصلی ارتباط با تمدن و علوم جدید تبدیل کرد. از آغاز فعالیتهای آموزشی دانشگاه تهران تاکنون، همواره افراد شایسته و شخصیت‌های برجسته و صاحب نامی در آن به تدریس یا تحصیل پرداخته‌اند؛ کسانی چون: استاد جلال‌الدین همایی، عبدالعظیم قریب، بدیع‌الزمان فروزانفر، پروفسور محمود حسابی، استاد علی‌اکبر دهخدا، دکترمحمد معین، مهندس مهدی بازرگان، شهید دکتر مصطفی چمران، دکتر یدالله سحابی، شهید دکتر محمد مفتح، استاد شهید مرتضی مطهری، دکترعبدالحسین زرین‌کوب، دکتر کریم ساعی، دکتر احمد حامی و…
پردیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ در مساحتی به وسعت ۲۱ هکتار تاسیس شد. در این مجموعه ساختمان دانشکده‌های هنرهای زیبا، ادبیات و علوم انسانی، علوم، فنی، حقوق و علوم سیاسی، پزشکی، دندان‌پزشکی، داروسازی و ساختمان کتابخانه مرکزی (که از مهمترین کتابخانه های کشور به شمار می‌آید) و مسجد دانشگاه واقع شده است. سازمان مرکزی دانشگاه، اداره امور دانشجویی، مرکز بهداشت و درمان دانشجویان، دانشکده محیط زیست، جغرافیا و… نیز در خیابانهای اطراف دانشگاه قرار دارند.
دانشکده‌های علوم اجتماعی، علوم تربیتی، کوی دانشگاه، اقتصاد، الهیات و معارف اسلامی به ترتیب در امیرآباد شمالی و خیابان مطهری واقع شده اند. همچنان که شماری دیگر از دانشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی دانشگاه تهران در بیرون از تهران درشهرهای قم، کرج، پاکدشت، ساری، چوکا و نشتارود واقع شده‌اند. درسال۱۳۷۰ دانشکده‌های: پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی از دانشگاه تهران جدا شدند و «دانشگاه علوم پزشکی تهران» را تشکیل دادند.
اعتبار جهانی
و امروز دانشگاه تهران در میان مؤسسات و سازمانهای وابسته به آموزش عالی کشور از هر حیث و از هر نظر از جایگاهی رفیع بهره‌مند است. در واقع اگر متغیرهایی چون سابقه و قدمت، تدریس استادان بنام و بلندمرتبه، تحصیل دانشجویان ممتاز، کثرت دانشجویان، استادان و کارکنان، ارزش مدارک تحصیلی در کشور و خارج از آن، پیوند و تعامل با دستگاههای اجرایی و مؤسسات و شرکتهای صنعتی، اداری، اجرایی و…، داشتن کتابخانه‌ها و آزمایشگاههای غنی و مجهز، تعدد رشته‌ها و دانشکده‌ها و مؤسسات پیوسته و وابسته، واقع شدن در پایتخت و در مرکز شهر را از معیارهای تعیین اعتبار و اهمیت یک دانشگاه برشماریم، بی‌گمان دانشگاه تهران را باید معتبرترین و مهمترین دانشگاه کشور دانست. بی‌جهت نیست که از این دانشگاه با تعبیر «دانشگاه مادر» و «نماد آموزش عالی» یاد شده است.
مدیران دانشگاه
تا سال ۱۳۲۱ دانشگاه تهران را شخص وزیر فرهنگ اداره می‌کرد. از آن تاریخ به بعد مدیریت دانشگاه به صورت مستقل و زیر نظر وزارت فرهنگ درآمد. اسامی مدیران دانشگاه از بدو تاسیس تاکنون چنین است: ۱ـ علی اصغر حکمت (۱۴ اسفند ۱۳۱۳ تا ۲۷ خرداد ۱۳۱۷)، ۲ـ اسماعیل مرآت (۱۲مرداد۱۳۱۷ـ ۳۰ شهریور۱۳۲۰)، ۳ـ عیسی صدیق اعلم (۳۰شهریور- ۱۲ آذر۱۳۲۰)، ۴ـ محمد تدین (۱۳ آذرـ ۱۷ اسفند۱۳۲۰)، ۵ مصطفی عدل (۱۸ اسفند- ۸ مرداد ۱۳۲۱)، ۶ـ علی اکبر سیاسی (۱۸ مرداد ۱۳۲۱ـ ۱۸ دی ۱۳۳۳)، ۷ـ منوچهر اقبال (۱۸ دی ۱۳۳۳ -۱۴فروردین ۱۳۳۶)، ۸ـ احمد فرهاد معتمد (۳ اردیبهشت ۱۳۳۶ـ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۴۲)، ۹ـ جهانشاه صالح (۱۸ اردیبهشت ۱۳۴۲ـ ۲۹ مرداد ۱۳۴۷)، ۱۰ـ فضل‌الله رضا (۲۹ مرداد ۱۳۴۷- ۲۸ تیر ۱۳۴۸)، ۱۱ـ علی‌نقی عالیخانی (۲۸ تیر ۱۳۴۸ـ ۲۴ تیر۱۳۵۰)، ۱۲ هوشنگ نهاوندی (۲۴ تیر ۱۳۵۰ـ ۵ آبان ۱۳۵۵)، ۱۳ احمد هوشنگ شریفی (۵آبان ۱۳۵۵ ۱۳ – شهریور ۱۳۵۶)، ۱۴ـ قاسم معتمدی (۱۳ شهریور ۱۳۵۶ـ ۱۲ شهریور۱۳۵۷)، ۱۵ـ عبدالله شیبانی (۱۵ شهریور ۳ اسفند ۱۳۵۷)، ۱۶ محمد ملکی (۳ اسفند ۱۳۵۷ـ ۵ اسفند ۱۳۵۸)، ۱۷ حسن عارفی (۱۸ خرداد ۱۳۵۹- ۵ مرداد ۱۳۶۰)، ۱۸ علی مهدی‌زاده شهری
(۵ مرداد- ۸ مهر۱۳۶۰)، ۱۹ـ ابوالقاسم گرجی (۸ مهر ۱۳۶۰ ۱۹ خرداد ۱۳۶۱)، ۲۰ عباس شیبانی (۱۹ خرداد ۱۳۶۱- ۱۷ آبان ۱۳۶۲)، ۲۱ بهمن یزدی صمدی (۱۷ آبان ۱۳۶۲ـ ۱۲ تیر ۱۳۶۴)، ۲۲ محمد فرهادی (۱۲ تیر ۱۳۶۴ ۱۶ آبان ۱۳۶۴)، ۲۳ اسماعیل اوینی (۱۶ آبان- ۱ دی ۱۳۶۴)، ۲۴ـ حسین فروتن (۱ دی ۱۳۶۴ – ۲۱ مهر ۱۳۶۷)، ۲۵ محمد رحیمیان (۲۱ مهر ۱۳۶۷- ۵ مهر ۱۳۷۲)، ۲۶ـ غلامعلی افروز (۵ مهر ۱۳۷۲- ۲۳ آذر ۱۳۷۳)، ۲۷ـ محمدرضا عارف (۲۳ آذر ۱۳۷۳ـ ۱۲ شهریور۱۳۷۶)، ۲۸ـ سید منصور خلیلی عراقی (۱۲ شهریور۱۳۷۶ ـ۱۰ شهریور ۱۳۸۱)، ۲۹ رضا فرجی دانا (۱۰ شهریور ۱۳۸۱ -۶ آذر ۱۳۸۴)، ۳۰ عباسعلی عمید زنجانی (۵ آذر ۱۳۸۴- ۱۷ بهمن۱۳۸۶)، ۳۱ فرهاد رهبر (۱۷بهمن ۱۳۸۶ – ۲۹ بهمن ۱۳۹۲)، ۳۲ محمد حسین امید (۲۹بهمن ۱۳۹۲ـ ۱۹ خرداد ۱۳۹۳)، ۳۳ محمودنیلی احمدآبادی (از ۱۹خرداد ۱۳۹۳ تا کنون)
به مناسبت هشتادمین سالگرد تأسیس دانشگاه تهران، در این شماره به معرفی یکی از مهمترین و پرآوازه‌ترین دانشکده‌های این مرکز علمی می‌پردازیم:
دانشکده ادبیات و علوم انسانی
تردیدی وجود ندارد که بسیاری از اهالی عرصه وسیع علوم انسانی از دیرباز با نام دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران آشنا بوده و هستند. این دانشکده همواره جایگاهی برای پرورش بزرگ فرهیختگانی بوده که از اعصار قدیم تا همیشه ایام موجبات فخرورزی و مباهات ایرانیان را فراهم آورده‌اند. زنان و مردان ارجمندی که هر یک چون گوهری تابناک بر تارک جهان محیرالعقول معلومات بشری می‌درخشیده‌اند و اطمینان است که تلألؤ وجود مبارکشان ابدی خواهد بود.
بزرگانی همچون بدیع الزمان فروزانفر، علی‌نقی خان وزیری، عیسی صدیق اعلم، محمد معین، جلال‌الدین همایی، ذبیح‌الله صفا، پرویز ناتل خانلری، علی اکبر سیاسی، سید حسین نصر، محمدحسن گنجی، ابراهیم پورداوود و ایضاً استادان گرانمایه‌ای همچون محمدرضا شفیعی کدکنی، جلیل تجلیل، محمد ابراهیم باستانی پاریزی، غلامحسین دینانی، رضا داوری اردکانی، علی‌محمد حق‌شناس لاری، علی‌اشرف صادقی، عزت‌الله نگهبان، صادق ملک شهمیرزادی، محسن ابوالقاسمی، ژاله آموزگار، سیدعلی مدرس موسوی بهبهانی، فیروز حریرچی و بسیاری دیگر که ذکر نام یکایک آنها در این مقال محدود نمی‌گنجد و بی‌شک غالب استادان معظمی که در سایر مراکز علمی و پژوهشی سرزمین مقدس ایران در حال فعالیتهای علمی درعرصه علوم انسانی می‌باشند، از شاگردان استادان بزرگوار این دانشکده بوده‌اند.
در هشتم خرداد سال ۱۳۱۳ش که قانون تأسیس دانشگاه تهران به تصویب مجلس شورای ملّی رسید، تشکیل دانشگاه با ۶ دانشکده پیش‌بینی شد و یکی از آنها، دانشکده ادبیات بوده است و از آنجا که برنامه تحصیلی این دانشکده با دانشسرای عالی (تأسیس ۱۹ اسفند ۱۳۱۲) مطابقت داشت، تا سال ۱۳۳۴ با یک سازمان اجرایی و آموزشی اداره می‌شد و سرانجام پس از استقلال در سال ۱۳۳۷ در محوطه اصلی دانشگاه تهران مستقر شد.
در هشتم مرداد سال ۱۳۴۲ شورای دانشکده در یک جلسه فوق‌العاده، ۹ گروه آموزشی برای دانشکده ادبیات تعیین کرد: گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، گروه آموزشی زبان‌شناسی همگانی و زبانهای باستانی، گروه آموزشی باستان‌شناسی و هنر، گروه آموزشی فلسفه، گروه آموزشی روانشناسی، گروه آموزشی علوم اجتماعی، گروه آموزشی جغرافیا، گروه آموزشی تاریخ، گروه آموزشی زبانهای خارجی. در سال تحصیلی ۴۹ـ ۱۳۴۸ مقدمات تشکیل گروه آموزشی زبان و ادبیات عرب فراهم شد و گروه مزبور نیز رسماً دایر گردید.
در تاریخ ۱۳ر ۹ر۱۳۴۳ بنا به پیشنهاد دانشکده و تصویب شورای مدیران گروههای آموزشی و شورای دانشکده، نام دانشکده ادبیات به «دانشکده ادبیات و علوم انسانی» تغییر یافت و این موضوع درششصد و هفتاد و دومین (۶۷۲) جلسه شورای دانشگاه به تصویب رسید.
طی سالهای فعالیت دانشکده ادبیات، تغییرات بسیار اساسی در آن ایجاد شده است که از آن جمله می‌توان به جدا شدن رشته‌های علوم اجتماعی، زبانهای خارجه، روانشناسی و جغرافیا از بدنه دانشکده و تشکیل دانشکده‌های مستقل اشاره کرد؛ به گونه‌ای که دانشکده علوم اجتماعی در سال ۱۳۵۰، دانشکده زبانهای خارجی در سال ۱۳۶۷ش، دانشکده روانشناسی در سال ۱۳۷۷ش و دانشکده جغرافیا در سال ۱۳۸۰ش رسماً به عنوان دانشکده‌های مستقل شروع به فعالیت کردند.
هفت رشته
در حال حاضر دانشکده ادبیات و علوم انسانی در هفت رشته: زبان و ادبیات فارسی (گرایش ادبیات محض، ادبیات عرفانی، ادبیات غنایی و ادبیات حماسی در دوره دکتری)، باستان‌شناسی (گرایش دوره اسلامی، پیش از تاریخ و تاریخی در مقطع دکتری)، زبان و ادبیات عرب (گرایش مترجمی و محض در مقطع کارشناسی ارشد)، فلسفه (گرایش یونان و قرون وسطی، فلسفه معاصر، فلسفه محض و فلسفه عصر جدید در مقطع دکتری) و تاریخ (گرایش ایران اسلامی، تاریخ اسلام، ایران باستان، مطالعات قفقاز و آسیای میانه، مطالعات خلیج فارس و اسناد و مدارک آرشیوی در مقطع کارشناسی ارشد و گرایش تاریخ اسلام، ایران باستان و ایران اسلامی در مقطع دکتری) در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و همچنین در رشته‌های زبان‌شناسی همگانی، فرهنگ و زبانهای باستانی و ایران‌شناسی در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد. از میان رشته‌های مذکور، رشته زبان و ادبیات فارسی بیشترین تعداد دانشجو در هر سه مقطع تحصیلی را دارا می‌باشد.
تعداد اعضای هیأت علمی این دانشکده، در هفت رشته مذکور ۹۱ نفر است، که ۱۷ نفر دارای رتبه استادی، ۲۵ نفر رتبه دانشیاری و ۴۹ نفر استادیار می‌باشند. هم‌اینک دکتر غلامحسین کریمی دوستان استاد رشته زبان‌شناسی همگانی ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی را به عهده دارند.
اولین‌ها
نخستین دوره دکتری این دانشکده در سال ۱۳۱۶ در رشته زبان و ادبیات فارسی دایر شد و اولین فردی که موفق به اتمام این دوره و کسب عنوان «اولین دکترای غیرپزشکی دانشگاه تهران» را به خود اختصاص داد، روانشاد دکتر محمد معین بود.
در آذر ماه سال ۱۳۳۴ اولین دانشجوی خارجی دانشگاه که موفق به کسب درجه دکتری در رشته زبان و ادبیات فارسی شد، حسینعلی محفوظ دانشجوی عراقی بود.
سالهاست دانشکده ادبیات پذیرای دانشجویان خارجی از اقصی نقاط این کره خاکی بوده است. هم اینک دانشکده ادبیات پذیرای ۱۴۱ دانشجوغیر ایرانی می‌باشدکه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری و اکثریت در رشته زبان و ادبیات فارسی مشغول به تحصیل هستند.
در راستای توسعه همکاریهای بین‌المللی، اخیراً دو تفاهم‌نامه با دانشگاههای هیتیک ترکیه و مهد الحسین نجف اشرف عراق با هدف تبادل دانشجو منعقد شده است.
مجلات تخصصی
از جمله افتخارات دانشکده ادبیات چاپ مجلات تخصصی علمی پژوهشی است که با سابقه‌ای بیش از شصت سال (از سال ۱۳۳۲)، محل انتشار اندیشه‌های حوزه علوم انسانی و جزء قدیمی‌ترین مجلات علمی پژوهشی دانشگاه تهران به شمار می‌رود.
در حال حاضر هشت مجله علمی پژوهشی مربوط به گروههای آموزشی دانشکده ادبیات تحت عنوان: «مطالعات باستان‌شناسی»، «پژوهشهای زبانی»، «پژوهشهای علوم تاریخی»، «ادب فارسی»، «ادب عربی»، «نقد و بلاغت عربی»، «پژوهشهای ایران شناسی» و «فلسفه» به چاپ می‌رسد. مجلات مذکور در سایت نشریات الکترونیکی دانشگاه تهران، پایگاه اطلاعاتی علمی جهاد دانشگاهی، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، پایگاه استنادی الریخ نمایه‌سازی شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.
کتابخانه دانشکده
کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، امروز یکی از گرانسنگ‌ترین و نفیس‌ترین مجموعه‌های کتابخانه‌ای در زمینه علوم انسانی، نه تنها در سطح کشور که در سطح خاورمیانه است.کتابخانه دانشکده ادبیات در سال ۱۲۹۷ در «دارالمعلمین مرکزی» و با مجموعه‌ای متشکل از ۲۸۳جلد کتاب تأسیس شد. لازم به ذکر است که دارالمعلمین مرکزی در سال ۱۳۰۷ به «دارالمعلمین عالی» و در سال ۱۳۱۲ به «دانشسرای عالی» و در سال ۱۳۱۳ به «دانشکده ادبیات» تغییر نام داد.
انتقال کتابخانه به محل فعلی دانشکده در سال ۱۳۳۷ صورت پذیرفت و در حال حاضر این کتابخانه نفیس دارای ۳۰۰هزار جلد کتاب است که از میان آنها ۲۰۰هزار جلد کتب فارسی و عربی و ۱۰۰هزار جلد کتاب لاتین می‌باشد. همچنین ۸۹۰ عنوان نشریات ادواری فارسی، ۴۹۶ عنوان نشریات ادواری غیر فارسی، بیش از چهارهزار جلد پایان‌نامه، ۱۵۰عنوان منابع الکترونیکی و ۱۰۰ منبع مواد دیداری و شنیداری و ۲۰۰ نسخه نقشه در این کتابخانه موجود می‌باشد.
تالارهای مجهز
علاوه بر کتابخانه مذکور، این دانشکده دارای تالارهای بزرگ و مجهز برای برگزاری مراسمهای مختلف علمی فرهنگی و اجتماعی است. «تالار فردوسی» دانشکده ادبیات و علوم انسانی بزرگترین و مجهّزترین تالار دانشگاه تهران است که از بدو تأسیس در اواخر دهه ۱۳۳۰ تا کنون شاهد برگزاری بسیاری از همایشهای علمی داخلی و بین‌المللی، آیینهای گشایش سال تحصیلی و فعالیتهای فرهنگی و هنری دانشگاه بوده است. این تالار که در پردیس مرکزی دانشگاه و ساختمان شماره یک دانشکده واقع شده، دارای ظرفیت بالغ بر ۷۵۰ نفر در دو طبقه می‌باشد که به وسایل مدرن سمعی و بصری تجهیز شده است.
«تالار کمال» با ظرفیت قریب به ۸۰ نفر برای برگزاری مراسم دفاعیه دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی، سخنرانیهای گروههای مختلف آموزشی و نمایش فیلم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
«تالار استاد باستانی پاریزی» واقع در طبقه سوم دانشکده، محل برگزاری کلاسهای درس، سخنرانیها و گردهماییهای علمی می‌باشد.
یکی دیگر از تالارهای دانشکده، «تالار دکتر شهیدی» در طبقه همکف است که زیرمجموعه حوزه ریاست به شمار می‌رود. دیدارهای رسمی ریاست دانشکده و اعضای هیأت رئیسه با میهمانان داخلی و خارجی، جلسات شورای عمومی و برخی نشست‌های آموزشی و پژوهشی در این تالار برگزار می‌شود.
ضمناً دانشکده ادبیات مجهز به لابراتوار زبان می‌باشد که با هدف آموزش دروس مهارتهای زبانی شفاهی دانشجویان طراحی و تجهیز گردیده و از امکانات پیشرفته برای برگزاری کلاسها برخوردار است.
مؤسسات مرتبط و وابسته به دانشکده ادبیات و علوم انسانی
مؤسسه باستان‌شناسی
در آغاز سال تحصیلی ۱۳۳۸ مؤسسه باستان‌شناسی در دانشکده ادبیات تأسیس شد. به استناد ماده سوم اساسنامه مصوب در پانصد و هفتادو یکمین جلسه شورای دانشگاه، دکتر نگهبان به سمت مدیریت مؤسسه منصوب شد. مؤسسه باستان‌شناسی از سال ۱۳۵۴ در باغ فردوس شمیران مستقر گردید. این محل توسط مرحوم دکتر محمود افشار به عنوان وقف در اختیار مؤسسه قرار گرفت.
مؤسسه باستان‌شناسی از بدو تأسیس، چه در فعالیتهای پژوهشی خود در زمینه حفاریها و بررسیهای مختلف باستان‌شناسی که با همکاری سازمانهای مربوط انجام گرفته است (مارلیک، هفت تپه، تپه زاغه، تپه قبرستان، الموت، کلاردشت و اسماعیل‌آباد قزوین) و چه در آموزش فنی و نظری دانشجویان و تربیت پژوهشگران و متخصصان، در ارتقای سطح علمی کشور سهم به‌سزایی داشته است.
مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران به عنوان تنها مرکز پژوهشی دانشگاهی در سطح ایران در زمینه تحقیقات باستان‌شناسی و تاریخ هنر فعالیت می‌کند و امید است با برنامه‌ریزی دقیق و درازمدت و به کارگیری تدابیر تخصصی، بتواند جوابگوی نیازهای جامعه در زمینه‌های علمی و تحقیقات کاربردی در این رشته مهم از علوم انسانی باشد.
مؤسسه لغتنامه دهخدا
استاد فقید علامه علی اکبر دهخدا حدود چهل سال از عمر خود را صرف تهیه یادداشتهای بزرگترین فرهنگ فارسی کرد که خود نیز در تنظیم و نظارت بر چاپ قسمتی از مطالب آن دخالت داشت. این فعالیت که سالها در منزل علامه دهخـــدا و به هزینــه شــخصی او انجام می‌شد، با مصوبه سال ۱۳۲۴ مجلس شورای ملی مبنی بر تألیف، تدوین، چاپ و نشر لغتنامه دهخدا به شکل سازمان‌یافته در همان مکان و به کمک تنی چند از یاران دهخدا ادامه یافت.
در دی ماه ۱۳۳۴ که هیأت رئیسه مجلس شورای ملی تصمیم گرفت سازمان مذکور را به مجلس شورای ملی منتقل کند، علامه دهخدا نامه‌ای به مجلس فرستاد و تألیف لغتنامه را به ملت ایران اهدا نمود. سازمان لغتنامه کار خود را تا اسفند ۱۳۳۶ در مجلس شورای ملی ادامه داد. در این مدت سرپرستی و نظارت در امور علمی لغتنامه طبق وصیت علامه دهخدا بر عهده دکتر محمد معین بود.
از سال ۱۳۳۶ که لغتنامه به دانشگاه تهران انتقال یافت و «مؤسسه لغتنامه دهخدا» وابسته به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران تأسیس شد، چاپ لغتنامه عظیم دهخدا که در اختیار مجلس شورای ملی بود، به مؤسسه لغتنامه دهخدا واگذار شد و این مؤسسه توانست این اثر گرانبها را در ۲۲۲ جزوه شامل حدود ۲۶هزار صفحه به چاپ برساند. همچنین مقرر شد به موازات آن، لغتنامه‌های دیگری با استفاده از اطلاعات گردآوری شده، فراهم آید که از جمله می‌توان به «لغتنامه فارسی» اشاره کرد که در سه قطع و همراه با تمام و یا قسمتی از شواهد تاریخی منظم از نثر و نظم به چاپ رسیده است.
فعالیت علمی دیگر این مؤسسه تهیه لوح فشرده (CD) لغتنامه دهخداست که روایت دوم آن با قابلیت‌های علمی فراوان عرضه شده است. این مؤسسه دارای یک کتابخانه تخصصی است که بر اساس روش دیویی اداره می‌شود.
دانشجویان شهید
از دیگر مواردی که ذکر آن غرورآفرین و الهام‌بخش است، اینکه در زمان حمله ناجوانمردانه حکومت بعث عراق به میهن سرفرازمان، و در دوره طلایی هشت سال دفاع مقدس استادان و دانشجویان غیوری هم از این دانشکده، در صفوف مقدم نبرد علیه دشمن تجاوزکار حضور یافتند که عده‌ای از دانشجویان شجاع این دانشکده نیز به فیض رفیع شهادت نائل گشتند. بزرگانی همچون: رضا سرفراز، محمد هدایتی، صادق ترکاشوند، حسن جعفر بیگلو و دیگرانی که همگی از افتخارات جاویدان این دانشکده محسوب می‌شوند.
روزنامه اطلاعات
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید