1393/10/20 ۱۱:۰۴
نیمه دوم دی‌ماه و چنارهای گرگان یادآوری مردی هستند که در موسیقی ایران آثاری ماندگار خلق کرد. اگرچه مهاجرت ناخواسته و مصائب فراوانی را تحمل کرد اما بالاخره در اواخر عمر خود به ایران بازگشت تا در زادگاهش آرام بگیرد. گفته می‌شود، اواخر عمر از دوستان قدیم‌اش کنده بود اما موسیقی ایرانی هیچگاه از او جدا نشد. مکتب‌خانه میرزاعبدالله یادگاری است که در آن هنوز هم آموزش موسیقی به روش سینه به سینه زنده است.
به مناسبت سالروز تولد محمدرضا لطفی
موسسه آوای شیدا و مکتب خانه میرزاعبدالله در خیابان حقوقی هنوز هم دایر است اگرچه موسس آن محمدرضا لطفی در دل خاک‌های شهر زادگاه‌اش؛ گرگان آرمیده است، اما هنوز هم ایران با ساخته‌ها و گفته‌های این آهنگساز درباره موسیقی به داشته‌هایش می‌افزاید.
نیمه دی‌ماه سالروز تولد «محمدرضا لطفی» پیر تار ایران است. پیری که نزدیک به یک سال از درگذشت او می‌گذرد و به رغم آن هنوز هم ناگفته‌های فراوانی از این هنرمند وجود دارد. ناگفته‌هایی از زندگی پرفراز و نشیبی که بخشی از آن در مهاجرت ناخواسته و برخی دیگر در سرزمینی سپری شد که حرف‌های جدی خود را در قالب شعر، موسیقی و طنز می‌زند.
محمدرضا لطفی در سال 25 شمسی در گرگان زاده شد و به مدت 5 سال در هنرستان موسیقی به آموختن موسیقی نزد علی اکبر شهنازی و حبیب الله صالحی پرداخت. پس از پایان هنرستان به دانشکده موسیقی رفت و به تکمیل آموخته‌هایش پرداخت. آموخته هایی که تا آخر عمراش ادامه یافت.
هنوز هم موسسه آوای شیدا که در زمان قدغن موسیقی گروه چاووش در آن فعالیت می‌کرد در خیابان حقوقی دایر است و هنرجویان مرحوم لطفی در «مکتب‌خانه میرزاعبدالله» به آموزش مشغول‌اند.
حسین علیزاده، محمدرضا شجریان، صدیق تعریف، ارشد طهماسبی، خانواده کامکارها و تمامی اهالی موسیقی و علاقمندان به میراث فرهنگی ایران از درگذشت این هنرمند صاحب نام که مدت ها ناچار به کوچ اجباری شد، متاثر شدند.
کوچی اجباری و معرفی موسیقی ایران به دنیا
هنگامه اخوان که در سال های دور و قبل از انقلاب، اجرایی مشترک با محمدرضا لطفی داشته است می گوید:« محمدرضا لطفی همچنان در بین ما زنده است. آثاری که از این هنرمندبه جای مانده به علاوه شاگردان و مکتب خانه‌ای که حاصل سال‌های تلاش و مجاهدت اوست، هیچگاه نمی‌گذارند یاد این هنرمند فقید فراموش شود.»
صدیق تعریف خواننده آوازهای ایرانی که کاری مشترک را در دهه 60 با محمدرضا لطفی اجرا کرد پیش‌تر گفته بود: «دغدغه های زنده یاد لطفی موسیقی بود و نه حواشی آن! برای من همواره این شادمانی و این خاطره خوب وجوددارد که در یک آلوم مشترک در کنار استاد لطفی زندگی کردم.»
زنده یاد «محمدرضا لطفی» در جشن هنر شیراز اجرایی مشترک با «محمدرضا شجریان» و «ناصر فرهنگ فر» داشت. اجرایی که در اذهان ماندگار شد. گروه شیدا در سال 54 تاسیس شد و به همراه گروه عارف به سرپرستی حسین علیزاده محلی شد برای بازخوانی و اجرای دوباره آثار گذشتگان موسیقی ایرانی. کانون چاووش را زنده یاد لطفی با همکاری حسین علیزاده، زنده یاد پرویز مشکاتیان و علی‌اکبر شکارچی راه اندازی کرد و این کانون محفلی شد که در دوران خفقان موسیقی، آثاری ماندگار را خلق کرد. سال 65 سالی تلخ برای محمدرضا لطفی و البته سرزمینی بود که او پای‌بندی زیادی به آن داشت، مهاجرت ناخواسته لطفی به آمریکا و انحلال کانون چاووش راهی شد برای این مرد تا موسیقی ایرانی را به دنیا بازشناساند. وی در سال 85 و پس از سال‌ها دوری به ایران بازگشت. عبدالله دوامی، نصرالله ناصح پور، محمدرضا شجریان، شهرام ناظری، هنگامه اخوان، صدیق تعریف از خوانندگان دوران دوری بودند که با لطفی همکاری داشتند و محمد معتمدی و امیر اثنی عشری ، سجاد مهربانی نیز از هنرمندانی بودند که پس از بازگشت دوباره لطفی به ایران، با او همکاری کردند.
آهنگسازی برای حاجی واشنگتن علی حاتمی
موسیقی متن فیلم «حاجی واشنگتن» به کارگردانی علی حاتمی از ساخته های این موسیقیدان و آهنگساز ایرانی است که در تاریخ ثبت و ماندگار شده است. این فیلم در سال 61 ساخته شد.
درگذشت محمدرضا لطفی مانند زندگی این هنرمند نیز با تاثر فراوانی از سوی بزرگان هنری و سیاسی همراه بود. روسای سازمان ها و وزارتخانه های مرتبط و تمامی هنرمندانی که در دوران آخر عمر این هنرمند نتوانستند رابطه کلامی با او داشته باشند نیز از نبودن او اظهار تاسف کرده و آثار و خدمات وی را برای موسیقی ایرانی و معرفی آن به دنیا ستودند. اگرچه که اختلافات فکری زیادی بین تمامی متاثران این هنرمند وجود داشت.
حالا «محمدرضا لطفی» در کنار چنارهای زادگاه خود خفته است و دیگر خبری از مهاجرتی ناخواسته نیست. گفته می‌شود در اواخر عمر برخی از کنسرت‌های او در شهرهای مختلف ایران لغو شد، همچنین رمان «کلیدر» اثری از «محمود دولت‌آبادی» که مرحوم «لطفی» بر روی آن موسیقی ساخت هیچگاه نتوانست مجوز انتشار و پخش را بگیرد و مانند بسیاری از فعالیت های این هنرمند با او در خاک آرمید.
خبرگزاری میراث فرهنگی
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید