کتاب «هنر تذهیب در عصر قاجار» منتشر شد

1401/12/13 ۱۳:۳۳

انتشارات کتابخانه و موزه ملی ملک، کتاب «هنر تذهیب در عصر قاجار» به کوشش و پژوهش عاطفه شفیعی عضو هیات علمی دانشکده هنر دانشگاه سمنان را منتشر کرد.

به نقل از روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، وقف‌شده بر آستان قدس رضوی، این کتاب با تمرکز بر بررسی و تجزیه و تحلیل ویژگی‌های آثار مُذَهّب دوره قاجار موجود در کتابخانه‌ها و کتاب‌ها به ویژه در میان آثار کتابخانه و موزه ملی ملک به انجام رسیده است.

کتاب «هنر تذهیب در عصر قاجار» پس از یک مقدمه، سه بخش اصلی را دربرمی‌گیرد؛ بخش نخست: ویژگی‌های تاریخی و فرهنگی دوره قاجاریه، بخش دوم: ویژگی‌های هنر تذهیب در نیمه دوم دوره قاجاریه و بخش سوم: تحلیل و بررسی ویژگی‌های تذهیب نیمه دوم دوره قاجاریه.

هم‌زمانی دوره قاجار به ویژه از حکومت ناصرالدین شاه به بعد، با توسعه روابط ایران و کشورهای خارجی، اهمیت و نقش علم و دانش، توسعه سوادِ روز در میان طبقات گوناگون جامعه و به پیروی از آن افزایش تقاضا موجب شد تولید کتاب و روزنامه با تکنیک‌های نوین آن زمان انجام پذیرد. با این حال به دلیل رواج روحیه اشرافی‌گری و رشد طبقه ثروتمند و افزایش افراد باسواد جامعه، آثاری قابل توجه از خوش‌نویسان و مُذهّبان در چارچوب ابزارهای کاربردی، کتاب‌ها، آثار لاکی، عقدنامه‌ها و فرمان‌های مُذهّب از این دوران برجای مانده است.

در این دوره کتاب‌های دینی به ویژه قرآن به سبب تقدس‌شان، چون همیشه و همه دوران‌ها جایگاه و اهمیت خود را حفظ کردند. کتاب‌های ادبی و دیوان شاعران نیز همچنان حامیان و سفارش‌دهندگان‌شان را داشت، در کنار آثار کاربردی و اسناد، تا پایان این عصر بستری برای جلوه‌گری هنر تذهیب بودند.

پژوهشگر در فصل دوم کتاب به بررسی و تحلیل ویژگی‌های تذهیب در سه بخش «ویژگی‌های تذهیب کتاب‌ها»، «آثار لاکی همچون قاب‌آینه، جعبه و قلمدان» و «آثار تک‌برگی همچون عقدنامه، فرمان‌ها و دستورهای حکومتی» پرداخته است. ویژگی‌هایی مشترک و منحصربه‌فرد آثار همچون بهره‌گیری گسترده از طلا، نقش‌‌های باستانی و اسلیمی ماری در این بررسی مورد توجه بوده‌اند. همچنین آثار گوناگون برپایه ترکیب‌های رنگی، اصول ترکیب‌بندی و تاثیرهایی که از گذشته گرفته‌اند، واکاوی شده‌اند.

بخشی بزرگ از آثار بررسی‌شده در این پژوهش، به کتابخانه و موزه ملی ملک تعلق داشته‌اند.

انتشارات کتابخانه و موزه ملی ملک، کتاب «هنر تذهیب در عصر قاجار» را منتشر کرده و به چاپ رسانده است. دوستداران برای خرید این کتاب می‌توانند به ساختمان کتابخانه و موزه ملی ملک به نشانی «تهران، میدان امام خمینی (ره)، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد (میدان مشق)» مراجعه کنند.