نكوداشت پروفسور هایدماری كخ

1400/12/2 ۰۹:۵۱

نشست «هایدماری كخ و تاریخ‌نگاری ایران باستان» به همت اتحادیه انجمن‌های علمی-دانشجویی تاریخ و انجمن علمی دانشجویی تاریخ دانشگاه شهید بهشتی، با همكاری ایكوم ایران (ICOM) و گروه كارزارنامه 30 اسفند 1400 برگزار می‌شود.

محمود فاضلی: نشست «هایدماری كخ و تاریخ‌نگاری ایران باستان» به همت اتحادیه انجمن‌های علمی-دانشجویی تاریخ و انجمن علمی دانشجویی تاریخ دانشگاه شهید بهشتی، با همكاری ایكوم ایران (ICOM) و گروه كارزارنامه 30 اسفند 1400 برگزار می‌شود. در این نشست مجازی، دكتر كوروش محمدخانی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با موضوع «شرح زندگانی و حضور هایدماری كخ در ایران»، دكتر علی موسوی، باستان‌شناس و پژوهشگر دانشگاه كالیفرنیا با موضوع «هایدماری كخ و پژوهش‌های ایران باستان در آلمان»، دكتر محمدتقی عطایی، ‌دانشجوی دكترای باستان‌شناسی دانشگاه مونیخ آلمان با موضوع «هایدماری كخ و جای نام‌های هخامنشی در كرمان» و دكتر كامیار عبدی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با موضوع «هایدماری كخ و پژوهش‌های عیلام باستان» در این نشست سخنرانی خواهند كرد.

هایدماری كخ (Heidemarie Koch)، ایران‌شناس مشهور آلمانی و یكی از پنج دانشمندی بود كه در زمینه تاریخ «عیلام قدیم» تحقیقات گسترده‌ای انجام داده و از علایق خاص او، هنر اسلامی و به‌ویژه معماری و هنر سرامیك بود. بیشتر باستان‌شناسان ایرانی، او را از جمله سردمداران مطالعات تحلیلی روی گل نوشته‌های بایگانی بارو تخت جمشید می‌دانند. او كه در ایران بیشتر با كتاب «از زبان داریوش» شناخته می‌شود، در 6 بهمن ‌ماه سال جاری درگذشت.

هایدماری كخ 17 دسامبر 1943 در شهر ماربورگ آلمان به‌ دنیا آمد، سپس به تحصیل در رشته آموزش با گرایش اصلی ریاضی پرداخت. ایرانشناسی را از 1972 در دانشگاه گوتینگن آغاز كرد و در 1976 با موضوع پایان‌نامه «‎شرایط مذهبی زمان داریوش براساس تحقیقات انجام شده بر كتیبه‎های هخامنشی» دكترا گرفت. در كنار رشته اصلی خود، به تحصیل در رشته‌های باستان‌شناسی كلاسیك، تاریخ هنر بیزانس و باستان‌شناسی مسیحی پرداخت و پس از آن به تدریس ایران‌شناسی و باستان‌شناسی خاور نزدیك در دانشگاه گوتینگن مشغول شد. از 1986 به تدریس در رشته اقتصاد و مدیریت دوران هخامنشیان در دانشگاه فیلیپس ماربورگ و از 1995 به عنوان استاد ایرانشناسی در زمینه تاریخ كهن در دانشگاه ماربورگ اشتغال داشت. او شاگرد پروفسور والتر هینتس، ایران‌شناس آلمانی بود. برخی آثار وی عبارتند از: «واژه‌نامه‌ ایلامی، روابط دینی در زمان داریوش، پارس در زمان داریوش، اداره و اقتصاد مركز سرزمین پارس روزگار هخامنشیان، زندگی در پارس، گنجینه‌ای از سكاهای پارت خاوری (به انگلیسی)، مقاله‌ نگهبانان گنج شاهی و گنج خانه‌های پارس، مقاله‌ روابط دستمزدی در پارس دوران هخامنشی و مقاله‌ مالیات در پارس هخامنشی.»

دكتر حكمت‌الله ملاصالحی، استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران در معرفی او چنین می‌گوید: «یك متفكر، مورخ، باستان‌‌شناس و متخصص تاریخ و فرهنگ و زبان و ادب و ذوق و هنر و دیانت و معنویت این یا آن دوره، این یا آن سرزمین وقتی موفق می‌شود به هزینه سرمایه عمر و اندیشه خویش وارد فضای فكری و حیات معنوی یك دوره، یك جامعه یا یك ملت بشود و در درون لایه‌های درونی‌‌تر روح مردم یك سرزمین رخنه كرده و در فضای معنوی آن تنفس كند و بیندیشد، برای همیشه در تاریخ و فرهنگ آن ملت و مردم حضور داشته و بر روان و رفتار و دانش و دانایی نسل‌‌هایی كه در راهند و یكی از پی دیگری می‌‌رسند، تاثیر خواهد نهاد.

هر بار كه به آثار و دستاوردهای فكری و ذخایر دانش و دانایی او رجوع می‌شود و به عنوان یك مرجع و منبع تاریخی به آگاهی و فهم ما از موقعیت تاریخی خویش یاری خواهد رساند، به‌ویژه وقتی این آثار پیراسته از پیش‌‌داوری‌‌ها و حساسیت‌‌های معرفت‌‌سوز و منزه از تخریب و منقح از داوری‌‌های نادرست نوشته شده و بر شانه شواهد و منابع و مدارك قابل اعتماد بنیاد پذیرفته باشد. خانم هایدماری كخ ایران‌‌شناس و پژوهشگری‌ از تبار همین عالمان و پژهشگران است. اثر ماندگار فوق‌العاده مهم ایشان «از زبان داریوش» از قابل اعتماد، موثق و مطمئن‌‌ترین منابع و مراجع برای هر پژوهشگری مشتاق آشنایی با ایران عهد هخامنشی است. ما اغلب بر مستشرقان خرده گرفته‌‌ایم كه در ورود به فضای فكری و فرهنگی و معنوی شرقیان و عالم شرق ناتوان بوده و ناكام مانده‌‌اند؛ اتفاقا عكس این ایراد و ادعا مصداق دارد. آنها در جستن و كاویدن و دستیابی به منابع و ماده‌های فرهنگی بكر و نسخه‌ها و كتیبه‌ها و متون اولیه و رمزگشایی و خوانش و معناكاوی نظام‌‌های نوشتاری متروك و منسوخ و زبان‌‌های خاموش، نه تنها توفیق بسیار داشته‌‌اند كه در هزینه‌كردن سرمایه همه عمر و اندیشه خویش، از خستگی‌ناپذیر‌‌ترین پژوهشگران بوده‌‌اند. پژوهشگرانی كه مانندشان را در هیچ دوره‌ای از گذشته سراغ نداشته‌ایم.

منبع: روزنامه اعتماد