ترمه آفت زده است

1393/9/25 ۱۱:۰۴

"ترمه" یکی از منسوجات بومی مردم دیار کویری یزد و از سوغات مورد توجه گردشگران این سرزمین است ولی متاسفانه در سال‎‎های اخیر با آفت‎‎هایی مواجه شده که صاحبان این صنعت را بسیار نگران کرده است.

"ترمه" یکی از منسوجات بومی مردم دیار کویری یزد و از سوغات مورد توجه گردشگران این سرزمین است ولی متاسفانه در سال‎‎های اخیر با آفت‎‎هایی مواجه شده که صاحبان این صنعت را بسیار نگران کرده است.

پارچه ترمه از منسوجات گرانبهایی است که در گذشته با دست و با استفاده از الیاف ابریشمی ‌بافته می‌شد. از آنجایی که بافت این نوع پارچه گاهاً ‌شش ماه تا یک سال زمان می‏‏‌برد، بافنده ترمه نام خود را در گوشه آن پارچه ثبت می‌کرد. این پارچه ظریف که امروزه با کمک ماشین آلات نساجی بافته می‎‎شود، از دو سری نخ تار و پود شکل گرفته که در پایان، نخ پود در پشت پارچه به صورت آزاد مشاهده می‏‏‌شود.

طرح‎‎های ترمه از طبیعت گرفته شده به طوری که اغلب این طرح‌ها دارای بته جقه است که نشانه درخت سرو بوده و مورد احترام گذشتگان این دیار بوده است.

هر تولیدکننده پارچه ترمه از گذشته تا به‌حال از طرح و نقوش خاص خود بهره می‎‎گرفته و طرح‌هایش نیز به نام وی شناخته می‌شده ولی در سال‏‏های اخیر و با ورود افراد غیرمتخصص به این صنعت، شاهد آفتی به نام کپی‎‎برداری طرح از ترمه یزد هستیم به نحوی که صاحبان این صنعت در استان را بسیار نگران کرده است.

علیرضا سالاری، فروشنده یکی از برندهای مشهور ترمه در یزد در گفت‏‏‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه یزد، معتقد است: ترمه اصیل با الیاف ابریشمی‌ بافته می‌شود و هر تولیدکننده طرح و نقوش خاص خود را طراحی و تولید می‎‎کند به نحوی که طرح‌ها و تولیداتشان نیز به نام آنها در بازار شناخته می‌شود.

وی ادامه می‎‎دهد: در حال حاضر شاهد عرضه پارچه‌های ترمه از نوع الیاف پلی‌‏‏استر هستیم که کیفیت این پارچه را کاهش داده است و به سرعت شاهد رنگ باختگی و از بین رفتن پارچه حتی با یک بار شستشو هستیم و این موضوع اصالت پارچه ترمه یزد را زیر سوال برده است.

سالاری با بیان اینکه تشخیص ترمه اصل و تقلبی کار دشواری برای مردم عادی است، اظهار می‎‎کند: بهترین راهکار برای خرید کالای اصل، مراجعه متقاضیان به فروشندگان برندهای معتبر و خرید از آنهاست، در غیر این‌صورت امکان خرید اجناس تقلبی وجود دارد.

وی، قیمت ترمه را بسته به تراکم و رنگ متفاوت می‎داند و تصریح می‎‎کند: در حال حاضر و در بازار کنونی یزد این قیمت برای هر متر ترمه بین 22 هزار تا 190 هزار تومان است.

سالاری با بیان اینکه بیشترین خریداران ترمه یزد از خارج استان هستند، مهمترین مصرف ترمه را در دوخت پشتی، رومیزی، روتختی، جانماز و سجاده و اخیراً در تولید محصولات دیگری مانند کیف، کفش عنوان می‎‎کند.

امیر رضایی، یکی دیگر از تولیدکنندگان ترمه در استان در گفت‏‏‌وگو با خبرنگار ایسنای منطقه یزد،‌ کپی‌برداری از طرح‌های برندهای مشهور و با کیفیت ترمه استان یزد از جمله ترمه رضایی، ترمه‌ هاشمی ‌و ترمه سالاری را باعث خراب شدن بازار عرضه این پارچه می‎‎داند و می‎‎گوید: این اقدامات نابخردانه از سوی برخی سودجویان، خریداران را نسبت به ترمه استان بدبین کرده است.

وی بیان می‌کند: ترمه تنها پارچه کاملاً ایرانی است که حتی طراحی آن نیز در داخل کشور صورت می‌گیرد. در گذشته طرح‎‎های ترمه از سوی یک کارگر، طراحی و سپس بافت آن براساس طرح انجام می‎‎شد و بعدها نیز با ماشینی شدن بافت، ترمه به وسیله جاکاردهای کاغذی براساس طرح تولید می‌شد اما اکنون جاکاردها، الکترونیکی شده و همین الکترونیکی شدن به معضلی برای ترمه تبدیل شده است. جاکاردهای الکترونیکی باعث شده تا کسانی که شناختی از اصالت ترمه ندارند به راحتی از طریق کپی‎‎برداری از طرح‌های برندهای مشهور تولید ترمه استان، بازار را تحت سلطه خود درآورده‎‎اند.

رضایی می‌گوید: گاهاً‌ برای تثبیت یک طرح ترمه بیش از 6 ماه زمان صرف می‎‎شود تا طرح به سرانجام برسد و بعد از آن نیز معرفی در بازار زمان زیادی را سپری می‎‎کند ولی متاسفانه افراد سوء‏‏جو با کپی‌‏‏برداری از طرح‌های تولیدکنندگان استان، به این تولید پرزحمت ضربه می‌زنند.

این تولیدکننده اظهار می‎‎کند: 90 درصد ترمه تولیدی استان در خارج استان مشتری دارد و شهرهای تهران، تبریز و مشهد بیشترین مصرف‏‏ کنندگان ترمه یزد هستند.

رضایی درباره رنگ‌های مورد علاقه مردم می‌گوید: بسیاری از مردم عقیده دارند که ترمه اصل باید زمینه قرمز، قهوه‎‎ای و زرشکی داشته باشد در حالی که در گذشته هم ترمه با زمینه‌های رنگ‌های دیگر از جمله آبی وجود داشته است ولی چون تولید پارچه‌های ترمه با برخی رنگ‌ها مانند آبی دشوارتر بوده، اغلب ترمه‌ها با زمینه زرشکی، قهوه‌‏‏ای و قرمز تولید می‌شده است.

به گفته وی، در حال حاضر ترمه در رنگ‌های متنوعی در بازار عرضه می‌شود، اما هنوز رنگ‌های سنتی مورد علاقه مردم هستد.

به نظر می‎‎رسد که اگر مسئولان امر به وی‍ژه متولیان این میراث فاخر گذشتگان، زودتر تدابیر مقتضی را نیندیشند، دیری نخواهد پایید که همانند برخی دیگر منسوجات استان با عرضه نمونه‌‏‏های تقلبی پاکستانی و چینی شاهد رکود کامل این صنعت باشیم.