دمی بی خویشتن با خویشتن؛ نهانگرایی از نگاه میرجلال الدین کزازی

1393/9/4 ۱۲:۲۸

تازه ترین کتاب دکتر میرجلال الدین کزازی با عنوان دمی بی خویشتن با خویشتن به نهانگرایی و رازآشنایی اختصاص دارد. دکتر کزازی در مقدمه ای که بر این کتاب نوشته است این اثر را اینگونه معرفی می کند: کتابی که پیشاروی خوانندۀ گرامی است، شاید شگفت انگیزترین و هنگامه سازترین و چالش خیزترین کتابی باشد که من تاکنون نوشته ام. چالش و هنگامه و شگفتی در این کتاب، به زمینۀ آن بازمی گردد که زمینه ای است رازآلود و مه آگین و کم شناخته؛ زمینه ای که آنچنان به ژرفی آزمودنی است که به روشنی، بازنمودی نمی تواند بود و آنچنان به نابی دریافتنی است که به آشکارگی، بازگفتنی نه. زمینۀ این کتاب جهان نهان است، یا به سخنی نغزتر: نهان جهان و آنچه بر آدمی می گذرد، در پیوند با این نهان و جهان.

تازه ترین کتاب دکتر میرجلال الدین کزازی با عنوان دمی بی خویشتن با خویشتن به نهانگرایی و رازآشنایی اختصاص دارد.

دکتر کزازی در مقدمه ای که بر این کتاب نوشته است این اثر را اینگونه معرفی می کند: کتابی که پیشاروی خوانندۀ گرامی است، شاید شگفت انگیزترین و هنگامه سازترین و چالش خیزترین کتابی باشد که من تاکنون نوشته ام. چالش و هنگامه و شگفتی در این کتاب، به زمینۀ آن بازمی گردد که زمینه ای است رازآلود و مه آگین و کم شناخته؛ زمینه ای که آنچنان به ژرفی آزمودنی است که به روشنی، بازنمودی نمی تواند بود و آنچنان به نابی دریافتنی است که به آشکارگی، بازگفتنی نه. زمینۀ این کتاب جهان نهان است، یا به سخنی نغزتر: نهان جهان و آنچه بر آدمی می گذرد، در پیوند با این نهان و جهان.

از آن روی که نهان یا مینوی هرکس تنها ویژۀ اوست و در گونۀ خویش یگانه است، به ناچار، پیوند هرکس با مینو و نهان جهان پیوندی است دیگرسان و بی همانند.

دیدی فراخ و فراگیر و با نگاهی نیک کلان نگر، می توان پیوندها و آزمون ها دریافت هایی ویژه و دیگرسان و یگانه را که دریافتگران و آزمایندگان و پیوندندگان در رویارویی با جهان نهان و نهان جهان داشته اند، در گونه ها و رده هایی گنجانید و همانندی و همبستگی هایی در میان آنها یافت.

مؤلف در ادامه توضیحاتی دربارۀ محتوای کتاب می دهد و بیان می کند: دشواری و تنگنا، هنگامی بیش ژرفا می گیرد و آزارنده و بازدارنده می گردد که بدان بیندیشیم که شماری اندک از مردمان با جهان نهان پیوند می توانند داشت و بدان آزمون ها دست می توانند یازید و نهانی های جهان را، به یاری دریافت هایی دیگرسان و نابیوسان می توانند شناخت و سرانجام با شناخت جهان نهان، به نهان جهان راهی می توانند گشود. این شناسندگان بختیار و کامگار و اندک شمار را به دو گروه بخش می توانیم کرد: یکی کسانی که از توانی مادرزادی و خدادادی برخوردارند؛ توانی که آن را فراروی یا فراهنجار می نامند. گروه دیگر آنانند که در سایۀ رنج و تلاشی پیگیر و پایدار و نستوهانه، در یکی از دبستان های درویشی آیین های راز، شیوه ها و شگردهای شناختن جهان نهان و راه بردن به نهان جهان را آموخته اند و ورزیده اند. در این کتاب، من کمابیش تنها بدین گروه دوم پرداخته ام و اگر یادی از گروه نخستین آورده ام، در پیوند با این گروه بوده است.

دکتر کزازی سپس اظهار امیدواری کرده است کتاب دمی بی خویشتن با خویشتن، بتواند خوانندۀ شگفت زدۀ خرد آشفته را به درنگ و اندیشه وا دارد تا مگر راهی نو، در شناخت جهان و آشنایی با رازهای پرشمار نهفتۀ آن ، فراروی وی بگشاید.

کزازی: میرجلال الدین، دمی بی خویشتن با خویشتن (گذر و نگری بر نهانگرایی و رازآشنایی)، تهران، معین، 176 صفحه، 1393.

میراث مکتوب