فرخی ازلحاظ روزنامه‌نویسی و شاعری چهره‌ای منحصربه‌فرد بود/ گفت و گو با انور خامه‌ای

1393/7/26 ۱۱:۳۵

انور خامه‌ای، نویسنده، مبارز سیاسی و هم‌زندانی فرخی یزدی، درباره این شاعر می‌گوید: افرادی مثل فرخی هرقدرتهدید بشوند و از آنها بخواهند کاری را نکند بدتر می‌کنند. برای فرخی هم در زندان موقعیت بدی ایجاد کردند و او هم به‌جای تسلیم شدن بر سر اعتقاداتش ایستادگی کرد و درنهایت خودش را به کشتن داد.

انور خامه‌ای، نویسنده، مبارز سیاسی و هم‌زندانی فرخی یزدی، درباره این شاعر می‌گوید: افرادی مثل فرخی هرقدرتهدید بشوند و از آنها بخواهند کاری را نکند بدتر می‌کنند. برای فرخی هم در زندان موقعیت بدی ایجاد کردند و او هم به‌جای تسلیم شدن بر سر اعتقاداتش ایستادگی کرد و درنهایت خودش را به کشتن داد.

سایر محمدی: انور خامه‌ای نود و هشت ساله تنها بازمانده از نسل سیاسی عصر پهلوی اول است که در قید حیات است و حرف‌هایی تازه از آن مقطع از تاریخ و تاریخ سازانی چون هدایت، بزرگ علوی، نیما یوشیج و جلال آل احمد، احسان طبری و شاعر آزادیخواه فرخی یزدی دارد. کسی که با فرخی یزدی در یک زندان بود. به مناسبت بیست و پنجم مهر سالروز کشته شدن فرخی یزدی در زندان، خبرگزاری کتاب ایران با انور خامه ای گفت و گوی کوتاهی کرد که می‌خوانید.

***

 آقای انور خامه‌ای، با فرخی یزدی چقدر رفاقت داشتید؟

من با افراد زیادی از آن نسل رفاقت داشتم، از احسان طبری و ابوالقاسم لاهوتی و بزرگ علوی تا جلال آل احمد و فرخی یزدی. من چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور با اینها دوستی و رفت‌وآمد داشتم.فرخی یزدی هم در زندان با ما بود و در همان زندان او را کشتند.

 آیا ادبیات، به ویژه شعر فرخی این‌قدر خطرناک بودکه حکومت پهلوی ناگزیر دست به قتل او بزند؟

 فرخی در آن زمان که در زندان بود از او می‌خواستند که با حکومت مخالفت نکند و تهدیدش می‌کردند که تو را می‌کشیم. افرادی مثل فرخی هرقدرتهدید بشوند و از آنها بخواهند فلان کار را نکند بدتر می‌کنند. برای فرخی هم در زندان موقعیت بدی ایجاد کردند و او هم به‌جای تسلیم شدن بر سر اعتقاداتش ایستادگی کرد و درنهایت خودش را به کشتن داد.

 تأثیر شعر فرخی در آن دوران مخصوصاً در بین مردم و تحصیل‌کردگان چه اندازه بود؟

 شعر فرخی در آن زمان مخصوصاً در بین افراد سیاسی و توده مردم تأثیر فوق‌العاده‌ای داشت. در آن سال‌ها مردم به شعرهای سیاسی و شعر طنز از جمله شعرهای اعتراضی فرخی خیلی علاقه داشتند.

ملیون و احزاب مخالف رضاشاه، فرخی را آدم خوبی می‌دانستند. خلاصه در آن روزگار شاعری با این شجاعت و روزنامه‌نویسی با این وجهه مردمی وجود نداشت.فرخی هم ازلحاظ روزنامه‌نویسی هم ازلحاظ شاعری چهره ای منحصربه‌فرد بود. ازنظر وجاهت عمومی هم یکی از محبوب‌ترین آدم‌ها بود.

 چرا حکومت فکر می‌کرد رژیم توسط شاعری که در زندان است مورد تهدید است؟

 حکومت برای فردی مثل او حساب بازکرده بود و به دشمنی‌اش اهمیت می‌داد. خود شاه هم به او اهمیت می‌داد. خلاصه فرخی هم تا حدی متوجه این موضوع شده بود و می‌دانست که خطر در کمین اوست.به همین دلیل فقط جاهایی که خیلی مهم بود و

لازم می‌دید حرف می‌زد و اظهار وجود می‌کرد و دخالت می‌کرد. مثل قضیه قرارداد که وثوق‌الدوله امضاء کرده بود. فرخی بیهوده در هرجایی دخالت نمی‌کرد.

 در آن زمان شعر فرخی بیشتر تأثیر گذار بود یا حرفه روزنامه‌نگاری؟

 شعرش واقعا شعر بود. می‌دانید که شعر درگذشته که امکاناتی مثل مجله و روزنامه به این گستردگی نبود نقش رسانه را داشت و خیلی تأثیر بخش بود. البته در آن موقع شعرهای عاشقانه و سطحی و بی‌محتوا هم بود اما شعر فرخی چیز دیگری بود و مردم دنبال این شعرها بودند. شعرش اهمیت داشت مردم آن را می‌خواندند و در کوچه و خیابان دهن به دهن می‌گشت، این به آن می‌گفت آن به این. برای شعرش ارزش فوق‌العاده‌ای قائل بودند، به همین دلیل حاکمان به او حساس شده بودند.

خبرگزاری ایبنا