1396/12/21 ۰۸:۲۸
در طول سال‌های اخیر بوده‌اند نمایشگاه‌هایی که در ابعاد گسترده از آثار هنرمندان شاخص در نقاط مختلف پایتخت برگزار شده و عنوان رویداد سال را به خود اختصاص داده‌اند. حراج‌ها و اکسپوها را شاید بتوان در زمره این آثار در حوزه هنرهای تجسمی قلمداد کرد که به وقت برگزاری، صرف‌نظر از آنکه محملی برای خرید و فروش آثار هنری بوده و توانسته‌اند به چرخه اقتصاد هنر کمک کنند، در ارتقای فرهنگ بصری و تصویری شهروندان نیز نقش بسزایی داشته‌اند. با این‌حال اواخر امسال، خبر افتتاح نمایشگاه لوور در موزه ملی ایران علاوه‌بر اینکه تعجب بسیاری را برانگیخت، باعث شد به وقت افتتاح این موزه، اقشار مختلف جامعه که شاید شناخت و اشراف چندانی هم نسبت به هنر معاصر نداشته‌اند ترغیب شوند از این نمایشگاه بازدید کنند.
اغلب موزه‌های ایران با استانداردهای بین‌المللی فاصله دارند
آزاده صالحی : در طول سال‌های اخیر بوده‌اند نمایشگاه‌هایی که در ابعاد گسترده از آثار هنرمندان شاخص در نقاط مختلف پایتخت برگزار شده و عنوان رویداد سال را به خود اختصاص داده‌اند. حراج‌ها و اکسپوها را شاید بتوان در زمره این آثار در حوزه هنرهای تجسمی قلمداد کرد که به وقت برگزاری، صرف‌نظر از آنکه محملی برای خرید و فروش آثار هنری بوده و توانسته‌اند به چرخه اقتصاد هنر کمک کنند، در ارتقای فرهنگ بصری و تصویری شهروندان نیز نقش بسزایی داشته‌اند. با این‌حال اواخر امسال، خبر افتتاح نمایشگاه لوور در موزه ملی ایران علاوه‌بر اینکه تعجب بسیاری را برانگیخت، باعث شد به وقت افتتاح این موزه، اقشار مختلف جامعه که شاید شناخت و اشراف چندانی هم نسبت به هنر معاصر نداشته‌اند ترغیب شوند از این نمایشگاه بازدید کنند.
نمایشگاه موزه لوور هفته گذشته 15 اسفندماه افتتاح شد و قرار است تا خرداد سال آینده نیز ادامه داشته باشد. پیش‌تر، در جریان برگزاری نشست خبری این نمایشگاه، جبرئیل نوکنده مدیر موزه ملی ایران ضمن توضیحاتی درباره موزه به این مساله اشاره کرده بود که یکی از رسالت‌های موزه ملی ایران معرفی فرهنگ و هنر به سایر تمدن‌هاست؛ کما‌اینکه از سال ۲۰۰۱ تاکنون بیش از 30 نمایشگاه در قاره‌های اروپا و آمریکا در موزه ملی برگزار شده و مهم‌ترین دستاورد آن تبادل فرهنگی بین کشورهای مختلف با ایران بوده است.
«لوور» چهارمین نمایشگاه برون‌مرزی که در موزه ملی برپا شد
موزه ملی یکی از موزه‌های پرقدمت در ایران به شمار می‌رود. این موزه فارغ از فعالیت‌های برون‌مرزی و درون‌مرزی که در این سال‌ها داشته، از سال ۹۴ تا امروز، سه نمایشگاه از آثار هنرمندان خارجی برگزار کرده است. درواقع نمایشگاه لوور، چهارمین نمایشگاه در این ارتباط در سال‌های اخیر در موزه ملی به شمار می‌رود.
اغلب موزه‌های ما با استانداردهای بین‌المللی فاصله دارند
فریدون بیگلری، معاون فرهنگی موزه ملی یکی از کسانی است که با او درباره مولفه‌های این نمایشگاه به گفت‌وگو می‌نشینم. او در پاسخ به این سوال که برخی براین باورند اساسا موزه‌داری در ایران در قیاس با کشورهای دیگر هنوز به آن شکلی که باید به استانداردهای جهانی نرسیده است، نظر شما در این‌باره چیست، می‌گوید: «با اینکه پیشینه موزه و موزه‌داری در ایران به بیش از 100 سال می‌رسد، اما متاسفانه به‌جز تعداد معدودی موزه، اغلب موزه‌های ما با استانداردهای بین‌المللی فاصله دارند. هر چند طی چند دهه اخیر روند رشد کمی موزه‌ها قابل‌توجه بوده، اما موزه‌های ما از لحاظ کیفی نیازمند کار زیادی هستند. البته این مشکل فقط خاص ایران نیست و کشورهای همسایه هم کمابیش با این مشکل مواجه هستند.»
به‌روز نبودن آموزش یکی از مشکلات موزه‌های امروز است
در لابه‌لای گشت‌و‌گذار از نمایشگاه این سوال برایم پیش می‌آید که چرا ما با داشتن چنین پیشینه طولانی در عرصه موزه و موزه‌داری همچنان از سطح استانداردهای بین‌المللی دور مانده‌ایم؟ معاون فرهنگی موزه ملی در پاسخ به این سوال هم می‌گوید: «این امر می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که کمبود کارشناس و افراد متخصص در حوزه موزه و موزه‌داری، کمبود اعتبارهای دولتی، توجه اندک بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در این حوزه و به‌روز نبودن آموزش در این مقوله از جمله این دلایل به شمار می‌روند که باعث ایجاد شرایط موجود شده‌اند. البته عوامل دیگری هم در سطح کلان وجود دارند که نیازمند برنامه‌ریزی بلند‌مدت هستند. با این حال، یکی از مشکلاتی که در موزه‌های ما به‌وضوح به چشم می‌خورد، نبود اطلاعات جانبی و در صورت وجود، شیوه‌های نامناسب ارائه اطلاعات است. بسیاری از موزه‌ها در حد ویترین‌های حاوی شیء همراه با توضیحات بسیار مختصر و در مواردی همراه با اطلاعات اشتباه هستند. طبعا چنین موزه‌هایی نمی‌توانند مخاطب را برای مدت زمان طولانی جذب کنند و آموزش دهند. »
56 اثر از تمدن‌های مختلف جهان
در میانه بازدید از نمایشگاه با یکی دیگر از دست‌اندرکاران موزه ملی ایران آشنا می‌شوم. او در توضیح بیشتر آثار نمایشگاه می‌گوید: «درنمایشگاه حاضر 56 اثر به نمایش درآمده است، این نمایشگاه مشتمل بر تمدن‌های مختلف نظیر یونان، هند، مصر، ایران و...است. البته در کنار این آثار، آثاری از هنرمندان آلمانی، اتریشی، بلژیکی و... نیز به نمایش درآمده‌اند. اساسا سیستم چیدمان نمایشگاه در سه سالن خلاصه شده است که این 56 اثر در این سه سالن به این صورت قرار دارند که بخش اول، زمانی است که لوور تازه در اندیشه ایجاد یک موزه است و کاخی است که خانواده‌های اشرافی را که علاقه به گردآوری اشیاء و آثار آنتیک داشته‌اند، دربرگرفته است. درواقع بخش اول موزه متعلق به این آثار بوده و عمدتا کارهایی را دربرگرفته که شامل مجموعه شخصی اشراف فرانسه است. این آثار شاخص مشتمل بر نقاشی و مجسمه هستند. سالن بعدی زمانی است که لوور آرام آرام در اندیشه جهانی شدن به سر می‌برده، از این رو تلاش کرده آثاری از تمدن‌های مختلف را گردآوری کند. البته در کنار آن، باستان‌شناسان نیز فعالیت‌های کاوشگرانه را در کشورهایی که صاحب تمدن نبوده‌اند،آغاز کرده بودند که بخشی ا زاین آثار به حفاری‌ها برمی‌گردد و توسط باستان‌شناسان به موزه منتقل می‌شود.
«لوور» همچنان در اندیشه پویا شدن است
به گفته این مسئول سالن‌های موزه، سالن سوم هم به مخاطبان و بازدیدکنندگان این پیام را می‌رساند که لوور همچنان به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین موزه‌های جهان زنده و پویا است و سعی دارد در این برهه، آثار هنرمندان معاصر را گردآوری کرده و به مدد آن نمایشگاه‌های سالانه برگزار کند. از این رهگذر، هر سال موزه لوور، با برپایی نمایشگاه‌هایی از آثار هنرمندان معاصر به خرید آثار هنرمندان شاخص می‌پردازد و در موزه لوور نگهداری می‌کند تا از این منظر، مجموعه خود را پربارتر و غنی‌تر از گذشته سازد.
جای خالی مباحث تاریخی در کتاب‌های درسی
یکی دیگر از دست‌اندرکارانی که در موزه ملی فعالیت دارد و می‌تواند توضیحات جامعی درباره نمایشگاه «لوور» در این موزه ارائه بدهد، فیروزه سپیدنامه مسئول موزه ایران باستان است. از او می‌پرسم با توجه به اینکه کشور ما در زمره کشورهایی است که به جز تعداد معدودی از افراد جامعه، اغلب مردم نسبت به هنرهای تجسمی آگاهی ندارند، فکر می‌کنید برپایی نمایشگاهی مثل نمایشگاه «لوور» چقدر می‌تواند در برقراری پیوند میان مردم و هنر موثر باشد؟ او در این باره می‌گوید: «به نظر می‌رسد در این مورد باید کمی وسیع‌تر و در عین‌حال متمرکزتر به جامعه خود نگاه کنیم. چرا‌که بخش بزرگی از جامعه امروز ایران را جوانان تشکیل می‌دهند که در مباحث درسی خود از مقطع چهارم ابتدایی تا سال‌های پایانی تحصیل متوسطه و پس از آن در دانشگاه با موضوعاتی چون تاریخ، باستان‌شناسی، هنر، فناوری و علم (مواردی که موزه‌ها نیز به آن می‌پردازند) آشنا شده‌اند. ولی این سوال پیش می‌آید که چگونه است که ردی از دروس گذشته را در ذهن دنبال نکرده‌اند؟»
نقش مساوی خانواده و متولیان در فرهنگ‌سازی
مسئول موزه ایران باستان ادامه می‌دهد: «تصور می‌کنم مشکل در عدم‌انطباق آنچه آموزش داده شده با دستاوردهای به‌جای مانده یا به‌عبارتی عدم‌ثبت آموخته‌های نظری به همراه شواهد عینی است. شاید بخشی از این وظیفه به‌عهده والدینی است که توان و امکان حضور و گفت‌وگو در کنار فرزندان را در ساعات طولانی دارند. ولی بخش مهمی نیز به‌عهده متولیان آموزشی کشور چه در تدوین کتب درسی و چه در واحدهای آموزشی است.»
این مسئول اضافه می‌کند: «نمایشگاه حاضر به دلیل محدودیت زمانی و تعداد آثار، بار دیگر امکان مشاهده عینی آنچه را در گذشته دریافت کرده، فراهم آورده است. هرچند این پیوند زمانی مستحکم‌تر است که اعضای خانواده یا دوستان درباره آن به مبادله اطلاعات و تعامل مفهومی بپردازند.»
نمایشگاه «لوور» فرصتی برای بازدید از مجموعه کهن و تاریخی است
مسئول موزه ایران باستان با اشاره به اینکه امید است رسانه‌ها هم نقش مکمل را در راستای شناخت موزه‌ها و فرهنگ تجسمی به جامعه به خوبی ایفا کنند، ادامه می‌دهد: «بدیهی است معرفی حتی یک سبک هنری از منابع معتبر یا از زبان اساتید متخصص می‌تواند باعث ارتقای آگاهی اغلب مردم نسبت به هنرهای تجسمی شود. نمایشگاه موزه لوور در ایران و در موزه ملی با توجه به آثار هنری تجسمی به نمایش درآمده از هنرمندان کلاسیک و مدرن اروپایی مثل رامبرانت، کامی کورو و دیگر هنرمندانی که آثار آنها به نمایش درآمده است، برگزار می‌شود.»
سپیدنامه می‌گوید: «به‌طور قطع چنین رویدادی می‌تواند در جلب توجه و آشنایی با هنر آن بخش از جهان موثر واقع شود،کما‌اینکه نمونه‌های پیکره سنگی از مصر و روم و سایر نقاط نیز می‌تواند در این زمینه تاثیر فراوانی بگذارد.
در عین حال تصور می‌کنم مردم ما از طریق رسانه‌ها و مطالعه کتاب‌هایی در زمینه تاریخ هنر با هنر مصر کمابیش آشنا هستند، با این‌حال آنچه مسلم است اینکه نمایشگاه «لوور» در ایران اولین فرصتی است که امکان بازدید مجموعه‌ای از آثار این فرهنگ کهن و غنی را به بازدید‌کننده ایرانی در کشورمان می‌دهد.»
منبع: فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید