بناها و آثار تاریخی نیاکان؛ میراثی که جهانگردان را جذب می کنند

1396/1/29 ۰۹:۳۷

بناها و آثار تاریخی، یادگار ارزشمندی از نیاکان ایرانی است که ظرفیتی بی بدیل برای جذب جهانگردان، ایجاد فرصت‌های شغلی و تحقق اقتصاد مقاومتی دارد.

بناها و آثار تاریخی، یادگار ارزشمندی از نیاکان ایرانی است که ظرفیتی بی بدیل برای جذب جهانگردان، ایجاد فرصت‌های شغلی و تحقق اقتصاد مقاومتی دارد.
 

 روز 29 فروردین که به نام مرمت بناهای تاریخی نام گرفته، بهانه‌ای برای پرداختن به ظرفیت‌های این گنجینه‌های گرانسنگ و لزوم توجه به آنهاست.
صنعت جهانگردی هم اکنون در رده چهارم جدول پردرآمدترین صنایع دنیا بعد از سوخت، دارو، تجهیزات پزشکی و وسایل نقلیه موتوری است.
گفته می‌شود، گردش مالی صنعت گردشگری جهان در چند ساله آینده از گردش مالی بخش صنعت فراتر خواهد رفت و به دست‌کم 2 تریلیون دلار خواهد رسید.
 

**ظرفیت‌های جذب توریست در ایران
براساس آمار، ایران یکی از ١٠ کشور نخست جهان در بخش میراث باستانی است.
هم اکنون 32 هزار اثر تاریخی ثبت ملی شده در سراسر کشورمان وجود دارد که 21 مورد آن در فهرست آثار جهانی ثبت شده و پنج اثر نیز در حال مراحل ثبت است.
این در حالی است که ایران در میان کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی، از نظر تعداد گردشگر رتبه سیزدهم و از نظر درآمد رتبه دهم را دارد که این امر گواهی بر این واقعیت است که از نظر جذب جهانگرد در جایگاه واقعی خود نیستم.
در این میان استان کهگیلویه و بویراحمد با داشتن 2 هزار و 300 اثر تاریخی، سه هزار و 800 شیء تاریخی و 750 اثر معنوی و تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی جزء استان‌های غنی کشور در حوزه باستان شناختی است.
 

** استقبال گردشگران از بناهای تاریخی
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور که روز گذشته دوشنبه برای شرکت در نخستین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی به کهگیلویه و بویراحمد سفر کرده بود، گفت: شمار گردشگران خارجی در حوزه آثار تاریخی و فرهنگی ایران اسلامی در نوروز سال جاری افزون بر 20 تا 40 درصد رشد داشته است.
محمد حسن طالبیان اظهار داشت: اقبال عمومی و توجه ویژه مردم در شهرهای مختلف کشور نسبت به داشته‌ها و گرانبهای تاریخی، رشد فزاینده‌ای یافته و شمار گردشگران خارجی برای نمایش آثار فرهنگی و تاریخی کشورمان نیز چندین برابر شده است.
 

** تلاش دولت یازدهم برای افزایش زیرساخت‌ها
معاون میراث فرهنگی سازمان صنایع دستی و گردشگری کشور گفت که افزون بر 50 موزه خصوصی ظرف 2 سال گذشته تاکنون برای نگهداری از آثار و داشته‌های تاریخی در سطح کشور و با مشارکت مردمی ایجاد شده است.
وی با اشاره به فراهم شدن بستر مناسب برای مشارکت بخش خصوصی و مردم در راستای احیای و مرمت آثار و بناهای تاریخی کشور در دولت یازدهم گفت که سال گذشته افزون بر 900 بنای تاریخی با همکاری و همراهی مردم و خانواده‌ها مرمت و بازسازی شدند.
معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور گفت که دولت در این راستا نیز بین 20 تا 50 درصد کمک بلاعوض برای احیای و مرمت آثار تاریخی و فرهنگی در اختیار مردم و بخش خصوصی قرار داده که این مهم نیز در سال جاری و از روز 29 فروردین همزمان با سالروز مرمت بناهای تاریخی با قوت و برنامه ریزی بهتری ادامه خواهد یافت.
وی ابراز داشت که هم اینک نیز متقاضیان فراوانی در این راستا اعلام آمادگی کرده‌اند که کاری ارزشمند و در تاریخ جمهوری اسلامی بی سابقه است.
طالبیان با اشاره به برگزاری کنگره‌های استانی «تاریخ معماری و شهرسازی» در کشور گفت که این مهم با گذشت حدود 23 سال مجدد احیای شده که تاکنون در 30 استان کشور برگزار شده است.
 

**بناهای تاریخی دارای ظرفیت‌های جهانگردی در کهگیلویه و بویراحمد
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: اثر میراث فرهنگی نقوش برجسته تنگ سولک بهمئی در این استان ثبت جهانی می‌شود.
مسعود شفیعی اظهار داشت: مراحل ابتدایی ثبت جهانی این اثر تاریخی و ارزشمند انجام شده است.
وی گفت: سازمان میراث فرهنگی کشور پس از انجام بررسی‌های کارشناسی ثبت جهانی نقوش برجسته تنگ سولک بهمئی را تأیید کرده است.
13 نقش برجسته و کتیبه بر روی پنج قطعه سنگ جداگانه حجاری شده یادگار اشکانی در تنگ سولک وجود دارد
راه سنگفرش اسب رو، چشمه گُوَردَک، سروها جلوه‌ای خاصی به این اثر بخشیده است.
نقوش برجسته‌ی تنگ سولک صحنه‌های گوناگونی از آیین‌های باشکوه باستانی، نمادهای دینی، رزم‌های سواره نظام و پیاده نظام، تاج گذاری و گرفتن حلقه قدرت در حضور خدایان، شکارشاهی، خوش‌آمد گویی و دیگر جلوه‌های زندگی اشرافی را در دل کوهستان به نمایش گذاشته است.
تنگ سولک در غرب تنگ بجک و در نزدیکی شهر لیکک از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد و در حدود 45 کیلومتری غرب بهبهان قرار دارد و در سال 1316 به ثبت ملی رسیده است.
شفیعی گفت: تکمیل تعیین حریم این اثر، انجام کاوش‌های باستان شناسی و تأمین اعتبار برای انجام این مراحل از نیازهای ثبت جهانی اثر تاریخی نقوش برجسته تنگ سولک بهمئی است.
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد ادامه داد: به دلیل اینکه سالانه تنها یک یا 2 اثر میراث فرهنگی کشور ثبت جهانی می‌شود، پرونده‌هایی که قابلیت ثبت جهانی دارند نیز باید در نوبت قرار گیرند.
 

**اثر تاریخی بلادشاپور در بلاتکلیفی
شفیعی ابراز داشت: اثر تاریخی بلادشاپور دهدشت نیز قابلیت ثبت جهانی دارد و برخی از کارهای مقدماتی آن انجام شده و پس از ثبت ملی نقوش برجسته تنگ سولک مراحل اجرایی ثبت جهانی این اثر نیز انجام می‌شود.
بافت قدیم شهر دهدشت مرکز بلادشاپور یکی از بزرگترین یادمان‌های تاریخی متعلق به دوره صفویه است که به لحاظ اهمیت این بافت و بناهای ارزشمند آن هنوز بلاتکلیف بوده که نیازمند توجه بیشتر است.
بلادشاپور از سوی شاپور اول ساسانی فرزند اردشیر اول بنا شد و به استناد فارسنامه ناصری این شهر باستانی زمانی یک شهر بزرگ بوده است.
وجود بیش از 2 هزارخانه، مسجد، حمام، کاروانسرا و بازار بزرگ در این بافت قدیمی نشان از قدمت بالای این شهر است که درحال نابودی و تخریب است.
آثار و معماری بلاد شاپور با داشتن سبک و معماری خاص چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.
ارگ قدیمی، مساجد، حمام‌ها، کاروانسرا، زیارتگاه‌ها برج و باروی گرداگرد شهر مجموعه بناهای باقی مانده از این بافت تاریخی است که بخشی از آن بازسازی شده است.
براساس شواهد تاریخی موقعیت جغرافیایی این شهر به عنوان یکی از مراکز سکونت صفویان و تجارت با بنادر جنوبی، نقش مهمی در اقتصاد و تجارت پادشاهان صفویه داشت.
بافت قدیمی بلاد شاپور در گذشته دور با 45 هکتار وسعت یکی از بزرگترین بافت‌های تاریخی کشور به شمار می‌آمد اما این بافت به دلایل گوناگون تخریب شده و هم اینک تنها 35 هکتار از این شهر قدیمی باقی مانده است.
بافت تاریخی دهدشت به شماره 3/1689 در سال 1364 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت تاریخی رسیده است.
 

** استقبال جهانگردان خارجی از بناهای تاریخی کهگیلویه وبویر احمد
رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری باشت در کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد که سالانه 400 تا 500 جهانگرد اروپایی از پل تاریخی پریم، بنای سنگی دوگور دوپل و جاذبه‌های گردشگری این شهرستان دیدن می‌کنند.
رحیم خردمند افزود که آثار تاریخی پل پریم و بنای سنگی دو گور دوپا به دلیل نزدیکی به جاده گچساران شیراز محلی برای توقف توریست‌هایی است که قصد دیدن از تخت جمشید در شیراز را دارند.
وی بیان کرد: این گردشگران که بیشتر از کشورهای آلمان، هلند، اتریش و دانمارک هستند ضمن بازدید از این آثار تاریخی با آئین‌ها و رسوم مردم این دیار آشنا می‌شود.
 

**پل زیبا و تاریخی بریم
پل بریم یادگاری از دوره هخامنشی در هشت کیلومتری شرق شهرستان باشت و در کنار روستای چم بلبل قرار دارد.
این پل به‌صورت طاق‌های کمانی به‌هم‌پیوسته درگذشته‌های دور محل عبور تجارت و مبادله فرهنگ مردمان دور و نزدیک بوده است.
پل بریم با شماره 4400 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
 

**ستون‌های سنگی دوگور دوپا
این ستون‌ها که در شهرستان باشت در جنوب کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد، متعلق به دوران ساسانی است.
در مسیر راه باستانی بیشاپور به شوش و تیسفون در کنار جاده فعلی گچساران روستای شوش قرار دارد که بر روی تپه‌ای بلند آثار 2 ستون مشاهده می‌شود.
 

** اختصاص اعتبار برای آثار تاریخی کهگیلویه و بویراحمد
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت که حدود 19 میلیارد ریال اعتبار برای مرمت، پژوهش، تعمیر و احیای آثار میراث فرهنگی این استان اختصاص یافته است.
مسعود شفیعی اظهار داشت که از این میزان اعتبار چهار میلیارد ریال برای پژوهش در بافت تاریخی دهدشت، چهار میلیارد و 500 میلیون ریال ساماندهی بناهای تاریخی، سه میلیارد و 900 میلیون ریال برای مطالعه حفظ و احیای میراث فرهنگی و 2 میلیارد و 500 میلیون ریال برای مرمت پل‌های تاریخی پریم در باشت، خیری و محمد در گچساران و پل پاتاوه تخصیص یافته است.
وی، همچنین از اختصاص یک میلیارد و 500 میلیون ریال برای مطالعه و مرمت بافت‌های تاریخی شهری، یک میلیارد و 500 میلیون ریال برای مرمت اشیای تاریخی و یک میلیارد ریال به ساماندهی محوطه تاریخی امامزاده بابا احمد (ع) در کهگیلویه و بویراحمد خبر داد.
وی گفت: تاکنون 687 اثر منقول، 50 اثر معنوی و 2 اثر طبیعی این استان در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد:61 آسیاب، 50خانه تاریخی،40 قلعه،40 آب انبار،23 بقعه متبرکه، 19 گورستان، 17 استودان، 13 پل، 13 بافت تاریخی، پنج حمام، پنج مسجد و سه کاروانسرای این استان در فهرست آثار ملی قرار دارد.
شفیعی عنوان کرد: ثبت ملی گرفتن اعتبار برای مرمت و تعیین حریم پیشگیری از تعرض سودجویان از جمله برنامه‌های میراث فرهنگی برای صیانت از بناهای تاریخی کهگیلویه و بویراحمد است.
کهگیلویه و بویراحمد در دوره‌های تاریخی مختلف با نام‌هایی مانند بلاد شاپور، جبال گیلویه و کهگیلویه شناخته شده است.
کهگیلویه و بویراحمد با بیش از 700 هزار نفر جمعیت در جنوب غربی ایران قرار دارد و این استان بیش از 16 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد.

منبع: ایرنا