نقد و بررسیِ مبانیِ اثبات «وجود رابط» / علی افضلی

1395/10/13 ۱۰:۳۵

در برخی از قضایا و در برخی زبان ها (مانند زبان فارسی) افزون بر موضوع و محمول، واژه ای (مانند"است") وجود دارد که ربط یا رابطه نام دارد. بسیاری از فلاسفه اسلامی، حقیقت ربط را مرتبه ای از مراتب وجود می دانند و از این رو از آن به وجود رابط تعبیر می کنند.

در برخی از قضایا و در برخی زبان ها (مانند زبان فارسی) افزون بر موضوع و محمول، واژه ای (مانند"است") وجود دارد که ربط یا رابطه نام دارد. بسیاری از فلاسفه اسلامی، حقیقت ربط را مرتبه ای از مراتب وجود می دانند و از این رو از آن به وجود رابط تعبیر می کنند. این نظریه مبتنی بر مبانی و مقدمات خاصی است که مهم ترین آن ها این است که: رابط در عالم خارج وجود دارد. در بین فلاسفه اسلامی متفکرانی هستند که برخی از این مبانی و به ویژه وجود خارجی رابط را قبول ندارند. روشن است که اگر در این مقدمات و مبانی خللی وارد شود، نظریه وجود رابط ، یعنی این نظریه که رابط قضیه نوعی وجود و مرتبه ای از مراتب آن است، با چالشی جدی مواجه می شود. این مقاله به معرفی دیدگاه موافقان و مخالفان این مبانی، و به ویژه نقد و بررسی دلیل اثبات وجود خارجی رابط قضیه می پردازد. دلیل مزبور مبتنی بر این است که لازمه صدق قضایای مزبور وجوه مصداق خارجی یکایک اجزای قضیه – یعنی موضوع، محمول -  و به ویژه رابط است. اما برخی از محققان در انتقاد از این دلیل گفته اند اثبات وجود رابط قضیه در عالم خارج از این طریق نادرست است، زیرا در این استدلال احکام ذهن و عین با هم خلط شده است؛ از اینکه چیزی – حتی در یک قضیه صادقه – وجود ذهنی و مفهومی دارد نتیجه نمی شود که در عالم خارج هم وجود دارد.

دریافت مقاله

منبع: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران