گفت‌وگو با معصومه مظفری درباره امانت‌سپاری گنجینه موزه هنرهای معاصر

1395/8/18 ۰۹:۰۳

امانت‌سپاری گنجینه موزه هنرهای معاصر واکنش‌های متفاوتی را میان هنرمندان در پی داشته. برخی انتقال این آثار را آغاز مراودات بیشتر هنری ایران با دیگر کشورها می‌دانند و برخی دیگر از ابهاماتی صحبت می‌کنند که به ‌دلیل نبود شفافیت در چگونگی انتقال آثار، به وجود آمده است. معصومه مظفری، رئیس انجمن هنرمندان نقاش ایران، ازجمله هنرمندانی است که انتقادهایی به نحوه انتقال این گنجینه و نمایش آثار دارد.

سؤال‌هایمان هنوز بی‌جواب مانده است

امانت‌سپاری گنجینه موزه هنرهای معاصر واکنش‌های متفاوتی را میان هنرمندان در پی داشته. برخی انتقال این آثار را آغاز مراودات بیشتر هنری ایران با دیگر کشورها می‌دانند و برخی دیگر از ابهاماتی صحبت می‌کنند که به ‌دلیل نبود شفافیت در چگونگی انتقال آثار، به وجود آمده است. معصومه مظفری، رئیس انجمن هنرمندان نقاش ایران، ازجمله هنرمندانی است که انتقادهایی به نحوه انتقال این گنجینه و نمایش آثار دارد. یکی از مهم‌ترین دلایل مخالفت‌های او تشریح‌نشدن کامل چگونگی انتقال این آثار است؛ با او در همین رابطه گفت‌وگویی کردیم.

زمانی که موضوع انتقال گنجینه موزه هنرهای معاصر مطرح شد، مخالفت‌هایی نیز از سمت انجمن به این اتفاق شده بود؛ بعد از آن البته مدیر موزه هنرهای معاصر در گفت‌وگوهای خود و در نشستی که معاون هنری هم حضور داشت به ابهام‌ها پاسخ داد. درحال‌حاضر موضع جدید انجمن چیست و آیا صحبت‌های تازه‌تری با مدیر موزه‌های هنرهای معاصر داشته‌اید؟
همان‌طور که گفتید انتقادها و اعتراض‌هایی مبنی بر انتقال گنجینه موزه هنرهای معاصر از سمت انجمن وجود داشته و دارد، اما از آنجا که جوابی برای این اعتراض‌ها به ما داده نشد، هنوز هم بسیاری از سؤال‌های ما بی‌جواب مانده است. در جلساتی که با آقای ملانوروزی و آقای مرادخانی داشتیم قول‌هایی به ما داده و قرار شد درباره برخی موضوع‌ها ازجمله اینکه در نهایت کدام‌یک از آثار قرار است در دیگر کشورها نمایش داده شود یا چه مدتی به نمایش گذاشته خواهد شد، پاسخی روشن و شفاف به ما داده شود، اما این موارد هنوز هم بی‌پاسخ گذاشته شده است؛ حتی قرار شد تفاهم‌نامه و قراردادهایی را که برای انتقال این گنجینه امضا شده علنی کنند. در این مدت ما تعابیر مختلفی از انتقال این گنجینه شنیده‌ایم؛ برخی می‌گویند زمان نمایش این آثار در دیگر کشورها هفت یا هشت ماه است اما من ١٠ ماه هم شنیده‌ام. موضوع مهم‌تر مفاد تفاهم‌نامه‌ای است که میان گنجینه و کشورهای مقصد امضا شده که طبق قولی که آقای ملانوروزی دادند این تفاهم‌نامه‌ها باید به اعضای انجمن نشان داده شود و متأسفانه هیچ‌کدام از این قول و قرار‌ها انجام نشده است.
 

دلایل اصلی مخالفت‌های شما چیست؟
مشخص‌نبودن مدت‌زمان نمایش آثار و اینکه قرار است چه کارهایی نمایش داده شود و البته چگونگی حمل‌ونقل آثار از مهم‌ترین نکاتی است که هنوز درباره آنها شفاف‌سازی صورت نگرفته است. بسیاری از این آثار آسیب‌دیده هستند و مشخص نیست چه تدبیری برای حمل‌ونقل این آثار آسیب‌دیده اندیشیده شده است که این آثار سالم برود و همان‌طور سالم برگردد. بارها صحبت شده که گالری‌دارها و هنرمندان مستقل دور هم جمع شوند و به ‌عنوان یک تشکل جمعی را تشکیل دهند که با مشورت آنها بسیاری از تصمیماتی که در حوزه تجسمی گرفته می‌شود ارزیابی شود ولی متأسفانه محقق نشده است. ما از اینکه ایران نیز مثل دیگر کشورها وارد مراودات هنری شود به‌هیچ‌وجه ناراحت نیستیم، کمااینکه این مراودات پیش از این نیز بوده است اما موضوعی که درحال‌حاضر درباره آن بحث می‌شود انتقال گنجینه باارزشی است که ابعاد گسترده‌ای دارد و بسیار ارزشمند است و همه این خصوصیات، حساسیت‌ها را بیشتر می‌کند. به‌هرحال در سال‌های اخیر حساسیت‌های موجود نسبت به عملکرد موزه بیشتر از سابق شده است. زمانی که بحث واگذاری موزه به بخش خصوصی مطرح شد، جریان‌های مختلفی به وجود آمد که مانع این کار شد. این نشان می‌دهد کوچک‌ترین اتفاقاتی که در موزه رخ می‌دهد، برای جامعه هنری مهم و حائز اهمیت است. به‌هرحال هیچ‌کس دوست ندارد که بخشی از فرهنگ و هنر کشورش دچار خلل شود و نگرانی‌ها نیز از این بابت است و سرنوشت آثار هنری برای جامعه هنری مهم است. وقتی همه‌چیز مثل الان در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته، نگران‌کننده می‌شود. گفته شده است که در جریان این نقل و انتقالات مبلغی به موزه پرداخت می‌شود تا هزینه‌ تعمیر و نگهداری آنها شود؛ بنابراین این موضوع نمی‌تواند نخستین نکته یا امتیاز این نقل و انتقالات باشد، اینکه تنها پولی گرفته شود که مثلا خرج عوض‌کردن موکت‌های موزه هنرهای معاصر شود. نبود شفاف‌سازی درباره چگونگی و چرایی این نقل و انتقالات فضا را به سمتی می‌برد که همه‌چیز دچار تنش و دوگانگی می‌شود و تمام نگاه‌ها به عملکرد موزه جلب می‌شود. ما درباره چند موزه صحبت نمی‌کنیم؛ مقصود ما تنها موزه‌ای است که عملکردش برای ما مهم است و وقتی مثلا نمایشگاهی انفردای برگزار می‌کند، جریان به مطبوعات کشیده می‌شود و جنجال‌هایی درست می‌شود و اگر درباره بسیاری از اتفاق‌ها با هنرمندان این حوزه مشورت‌هایی صورت بگیرد قطعا همه‌چیز شکل دیگری به خود خواهد گرفت و می‌توانیم کمک‌کننده باشیم. اینکه تنها بشنویم که قرار است ٦٠ اثر از گنجینه موزه هنرهای معاصر به کشوری دیگر منتقل و به نمایش گذاشته شود سؤال‌های بسیاری ایجاد می‌کند: چرا ٦٠ اثر؟ چرا گفته نمی‌شود این آثار شامل کدام‌یک از آثار هنری است؟ با چه تفاهم‌نامه‌ای این آثار منتقل خواهد شد؟
 

ظاهرا تضمین‌هایی داده شده که آثار به سلامت بازگردانده خواهند شد. از نظر شما آیا تضمین مشخصی وجود خواهد داشت؟
درباره کپی آثار صحبت‌های زیادی شده است و می‌دانم اگر اثری به خارج از ایران منتقل شود و حتی کپی هم شود، اصل اثر متعلق به کشور مقصد است و نمی‌توان خیلی نگران کپی‌کارها بود. این موضوع برای بسیاری از هنرمندان ازجمله آقای احصایی نگران‌کننده بود. شاید این حد از نگرانی درست نباشد یا برخی تصور کنند بیش از اندازه است؛ اما بعد از جلسه‌ای که با آقای ملانوروزی داشتیم و قرار شد همه‌چیز شفاف‌سازی شود، هیچ جلسه دیگری برگزار نشد که امیدواری‌اي براي کاهش این نگرانی‌ها اتفاق بیفتد و همه اینها به یک چیز اشاره می‌کند و آن این است که چنین تصمیم‌گیری‌هایی باید در شورایی که تعداد بیشتری از هنرمندان را در برگیرد تصویب شود.
 

برخی از منتقدانِ این اتفاق، از زمان نامناسب انتقال آثار صحبت می‌کنند؛ اینکه در ماه‌های آینده با قرارگرفتن در فضای انتخابات عملا زمان مناسبی برای پرداختن به انتقال گنجینه نیست؛ نظر شما دراین‌باره چیست؟
زمانی که جلسه‌ای تشکیل شد درباره زمان انتقال آثار صحبت‌های زیادی انجام شد؛ یک بار گفته شد چهار ماه آثار در یک کشور نمایش داده خواهند شد، بعد گفته شد سه ماه و این زمان‌ها مدام تغییر کرد. من شنیده‌ام که ١٠ ماه نیز در نظر گرفته شده است که نمی‌دانم تا چه اندازه صحت دارد. با درنظرگرفتن زمان هفت ماه مدت‌زمان نمایش آثار، دقیقا این زمان مصادف خواهد شد با انتخابات در ایران و فضایی که حول‌وحوش این اتفاق شکل خواهد گرفت و در این شرایط همه‌چیز تغییر خواهد کرد و مثل همیشه نخواهد بود؛ این یکی از خاصیت‌های انتخابات در هر کشوری است و شاید این زمان برای جابه‌جایی آثار مناسب نباشد و این شرایط با خودش ناهماهنگی‌هایی به همراه دارد و همین هم یکی از نگرانی‌هاست و در این شرایط چه کسی پاسخ‌گو خواهد بود که آثار سالم خواهد رفت و بر خواهد گشت.

منبع: شرق