قلمرو زبان فارسی / سید فتح الله مجتبایی

1395/7/28 ۰۸:۴۵

چندی پیش با خبر شدیم که نسخه ای کهن از شاهنامه فردوسی که از سه چهار قرن پیش در خاندان قدیمی سعدلو یکی از خاندانهای مقیم نخجوان و آذربایجان نگهداری می شده است، و مالک آن برای آنکه پس از او این ودیعه خاندانی تباه نشود و یا بدست دلالان اینگونه آثار از کشور بیرون نرود قصد دارد که آنرا در زمان حیات خود در داخل کشور به محل مطمئنی بسپارد.

 نسخه ای کهن از شاهنامه فردوسی متعلق به مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی

چندی پیش با خبر شدیم که نسخه ای کهن از شاهنامه فردوسی که از سه چهار قرن پیش در خاندان قدیمی سعدلو یکی از خاندانهای مقیم نخجوان و آذربایجان نگهداری می شده است، و مالک آن برای آنکه پس از او این ودیعه خاندانی تباه نشود و یا بدست دلالان اینگونه آثار از کشور بیرون نرود قصد دارد که آنرا در زمان حیات خود در داخل کشور به محل مطمئنی بسپارد. سرانجام به راهنمایی آقایان دکتر اصغر مهدوی و محمد تقی دانش پژوه و ایرج افشار و به کوشش آقای عنایت الله مجیدی ، «مدیر کتابخانه و مرکز اسناد مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی»، این کتاب به مرکز آورده شد و پس از بررسی از لحاظ صحت و قدمت، به شماره 1111 در شمار نسخه های خطی کتابخانه قرار گرفت. در جلسه ای که برای بررسی و تعیین ارزش این نسخه با حضور آقایان دکتر علی اصغر مهدوی، دکتر زریاب خوئی، آقای احمد منزوی و نگارنده تشکیل یافت ، کلا تعلق آن به سده هشتم  هجری تایید شد.

این نسخه به قطع رحلی بزرگ و شامل 539 برگ(1075 صفحه) است که شاهنامه فردوسی از آغاز تا پایان در متن و خمسه نظامی  بطور چلیپا در حواشی صفحات آن، هر دو به یک خط،نوشته شده است. تنها افتادگی این نسخه صفحه آخر آن است که در حدود سی بیت از پایان اقبالنامه نظامی را شامل بوده ، و یقینا تاریخ کتابت و احتمالا نام کاتب و محل استنساخ را نیز در بر داشته است، ولی با توجه به رسم الخط کتاب و برخی خصوصیات املایی و شواهد دیگر شاید آنرا بازمانده از اواخر سده هفتم یا نیمه او ل سده هشتم دانست.به هر تقدیر این نسخه گرچه کهن ترین یابهترین نسخه شاهنامه نیست،لیکن بی شک کهن ترین نسخه شناخته شده شاهنامه در ایران و یکی از کهن ترین نسخه های این کتاب در جهان است.

آینده سال نوزدهم تیر تا شهریور 1372 شماره 4 تا 6

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی