یادداشت واره اى درباره خواص غلّات (به نقل از سفینۀ تبریز)

1395/3/24 ۰۸:۰۶

سفینۀ تبریز به قول زنده یاد، استاد حائرى، کتابخانه اى بین الدّفتین است که مجموعه اى از علوم ومعارف اسلامى- ایرانى را در خود گنجانده و شمارى از رسائل و مطالب مکتوب در آن منحصر بفرد است. محققان، مجموعۀ گرانمایۀ ابوالمجد تبریزى را بیشتر به حیث نسخه شناسى یا به لحاظ دارا بودن ارزش هاى ادبى و تاریخى، بررسى کرده اند، در حالى که مشتمل بر فواید و نکاتى در حوزه علوم و فنون نیز هست.

سفینۀ تبریز به قول زنده یاد، استاد حائرى، کتابخانه اى بین الدّفتین است که مجموعه اى از علوم ومعارف اسلامى- ایرانى را در خود گنجانده و شمارى از رسائل و مطالب مکتوب در آن منحصر بفرد است. محققان، مجموعۀ گرانمایۀ ابوالمجد تبریزى را بیشتر به حیث نسخه شناسى یا به لحاظ دارا بودن ارزش هاى ادبى و تاریخى، بررسى کرده اند، در حالى که مشتمل بر فواید و نکاتى در حوزه علوم و فنون نیز هست. نجوم، طب، رمل، حساب، موسیقى، کیمیا، خواص احجار و معادن کانى، فراست، آثار علوى و عطریات، از جمله معارف و مطالب علمى است که مدوّن سفینۀ تبریز (ابوالمجد تبریزى) به آنها توجّه داشته و مطالبى را از این دانش ها در سفینۀ خود آورده که حاکى از علاقه اش نسبت به این گونه مباحث است.

«خواصّ غلّات» یکى از یادداشت هاى کوتاه ابوالمجد در سفینۀ تبریز، مطلبى با عنوان که احتمالاً برگرفته از یک اثر طبّى است. در این یادداشت کوتاه، خواص طبّى غلّات ده گانه (گندم، جو، باقلا، نخود، عدس، برنج، جلبان، گاورس، لوبیا، ماش) به طور موجز و فشرده، برشمرده شده است. خاصیت برخى از این غلّات در مقولۀ کاغذسازى نیز قابل توجه است، چنانکه اگر گندم را با روغن گاو بپزند و کاغذ تازه را میان آن بپیچند، در عرض یک روز، استحکام آن به اندازه کاغذ ده ساله مى شود.

ابوالمجد تبریزى، رسالۀ خواص غلّات را در روز سه شنبه سوم ماه محرّم 723 ق. تحریر نموده و ما در اینجا، نوشتۀ او را بازخوانى کرده ایم.

نیکی ایوبی زاده این مقاله را در پیام بهارستان 25 نگاشته است که متن کامل آن را می توانید اینجا بخوانید.

دریافت مقاله

منبع: بساتین