1395/3/5 ۰۹:۵۸
او را بیشتر با کارهایی که در حوزه نقاشی‌دیواری انجام داده است می‌شناسیم. آنهایی که به خرمشهر سفر کرده‌اند و در طول مسیر از مقابل مسجد جامع خرمشهر گذشته‌اند حتما به نقاشی‌ای که بر دیوارهای این مسجد نقش بسته برخورده‌اند. ناصر پلنگی یکی از هنرمندان پیشکسوت عرصه تجسمی است که این نقاشی‌دیواری را در دوران جنگ بر دیوار مسجد خرمشهر خلق کرد. همچنین پلنگی را در سال‌های اخیر می‌توان هنرمندی متعهد قلمداد کرد که تلاش کرده موضوعات آثار خود را از وقایع سیاسی اجتماعی وام بگیرد. چندان که نمایشگاه «زنان در جنگ ایران و عراق» ازجمله این آثار بوده است، هرچند او در زمینه‌های عکس رسانه و نقاشی هم به ارائه آثار متعددی پرداخته است. طی روزهای اخیر به مناسبت سالروز آزادسازی خرمشهر یک ورک‌شاپ نقاشی در اهواز افتتاح شد. همچنین موزه پانورامای خرمشهر در این ایام گشایش یافته است، به بهانه این دو رویداد با ناصر پلنگی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
آزاده صالحی: او را بیشتر با کارهایی که در حوزه نقاشی‌دیواری انجام داده است می‌شناسیم. آنهایی که به خرمشهر سفر کرده‌اند و در طول مسیر از مقابل مسجد جامع خرمشهر گذشته‌اند حتما به نقاشی‌ای که بر دیوارهای این مسجد نقش بسته برخورده‌اند. ناصر پلنگی یکی از هنرمندان پیشکسوت عرصه تجسمی است که این نقاشی‌دیواری را در دوران جنگ بر دیوار مسجد خرمشهر خلق کرد. همچنین پلنگی را در سال‌های اخیر می‌توان هنرمندی متعهد قلمداد کرد که تلاش کرده موضوعات آثار خود را از وقایع سیاسی اجتماعی وام بگیرد. چندان که نمایشگاه «زنان در جنگ ایران و عراق» ازجمله این آثار بوده است، هرچند او در زمینه‌های عکس رسانه و نقاشی هم به ارائه آثار متعددی پرداخته است. طی روزهای اخیر به مناسبت سالروز آزادسازی خرمشهر یک ورک‌شاپ نقاشی در اهواز افتتاح شد. همچنین موزه پانورامای خرمشهر در این ایام گشایش یافته است، به بهانه این دو رویداد با ناصر پلنگی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
*****
به نظر شما جنگ چقدر توانسته در این سال‌ها دستمایه خلق آثار هنرمندان عرصه تجسمی خاصه در حوزه نقاشی شود؟
طبیعی است که اتفاقات تاریخی نظیر جنگ نه‌فقط در کشور ما که در همه جای دنیا وجود داشته و تاثیرات خود را هم گذاشته است. در جریان وقوع این اتفاقات همیشه افرادی بوده‌اند که نسبت به این پدیده‌ها یا حاضر بوده‌اند یا غایب، حاضر به این معنی که توانسته‌اند از ظرفیت وجودی آن اتفاق بهره گرفته و آن را درقالب رمان و شعر و هنر منعکس کنند. اگر بخواهم به‌طور مشخص به تاثیر جنگ روی هنرمندان نقاش اشاره کنم باید بگویم در کشورهای دیگر میزان این تاثیرات در مقایسه با ما بیشتر بوده است، به‌عنوان مثال ردپای تاثیرات جنگ را به خوبی می‌توان در کارهای نقاشی مثل ون‌گوگ مشاهده کرد یا درباره گوگن نیز به همین ترتیب. ما در ردیف کشورهایی بوده‌ایم که طولانی‌ترین دوران جنگ را تجربه کرد. در طول جنگ افراد زیادی کشته و زخمی شدند. از همه مهم‌تر اینکه تعداد بسیاری از افراد بی‌گناه در منطقه کردستان در جریان جنگ تحمیلی شیمیایی شدند، ولی متاسفانه نقاشان معاصر کمتر چنین مسائلی را دستمایه کار خود قرار داده‌اند. از این نظر است که می‌گویم هنرمندان نقاش را به نسبت حیطه‌های دیگر می‌توان از غایبان این عرصه دانست ولی همان‌طور که می‌دانید در سال‌های گذشته آثار ناب و برجسته‌ای ملهم از هشت سال دفاع مقدس درعرصه سینما و عکاسی خلق شد که بی‌تردید هرکدام از آنها توانستند تاثیرات بسزایی بر مخاطبان داشته باشند.
به نظر شما دلیل اینکه مضامین جنگ در دو وادی سینما و عکس نمود پررنگ‌تری داشته چه بوده است؟
من مهم‌ترین عاملی را که موجب غیبت هنرمندان نقاش برای تصویر کردن نقاشی‌هایی با درون‌مایه جنگ شده است فردگرایی هنرمندان نقاش می‌دانم، ضمن اینکه خاطرم هست زنده‌یاد پرویز کلانتری همیشه از این فردگرایی در عرصه نقاشی به‌عنوان فضای روشنفکری قلابی یاد می‌کرد. درواقع می‌توان مهم‌ترین مساله‌ای را که باعث مفارقت هنرمندان نقاش از پرداختن به فضای جنگ شد دراین مساله دانست. اگرچه بوده‌اند نقاشانی که در سال‌های گذشته به مدد دغدغه‌های ذهنی که داشته‌اند در تصویر کردن زوایای پیدا و پنهان جنگ نقش زیادی در عرصه هنرهای تجسمی داشته باشند. با این‌حال تعداد این هنرمندان زیاد نبوده و به نظر می‌رسد ما با یک‌جور کم‌کاری دراین حوزه مواجه بوده‌ایم. البته این کم‌کاری تنها نسبت به حوزه دفاع مقدس صورت نگرفته بلکه می‌بینیم هنرمندان عرصه هنرهای تجسمی به آن شکلی که باید نسبت به اقوام مختلف ایرانی هم توجهی نداشته‌اند. حتی در محیط‌های آکادمیک و دانشکده‌های هنر هم به این مسائل توجه چندانی نمی‌شود و می‌بینیم امروز شرایط به‌گونه‌ای شده که دانشجویان برای تولید اثر به تقلید از استادان خود می‌پردازند و خود استاد هم آن‌طور که باید فعالیت خلاقانه‌ای در عرصه هنر ندارد. روی این اصل است که معتقدم فضای امروز در عرصه هنرهای تجسمی از این جهات، فضای غیبت است تا حضور.
این روزها به مناسبت سالروز آزادسازی خرمشهر ورک‌شاپی به مدیریت شما در اهواز برگزار شده است، اگرممکن است درباره این ورک‌شاپ هم توضیح دهید؟
این ورک‌شاپ مشتمل بر تعدادی از هنرمندان جنوبی است که با موضوع خرمشهر به نقاشی می‌پردازند. این کارگاه با همکاری موزه آبادان و میراث فرهنگی اهواز شکل گرفته است و هنرمندانی چون احمد خلیلی‌فرد، احمد قلی‌پور، کیهان خلیلی‌فرد و 25 هنرمند دیگر دراین کارگاه مشارکت کرده‌اند. تصور می‌کنم این ورک‌شاپ مجالی را فراهم می‌کند تا هنرمندان از دغدغه‌هایی که نسبت به مقوله جنگ داشته‌اند در کارشان بهره بگیرند.
سوالی که درباره برگزاری کارگاه‌هایی از این دست مطرح می‌شود این است که اگرچه نفس شکل‌گیری این رویدادهای هنری به خودی خود خوب است ولی مشکل اینجاست که این کارگاه‌ها سالی یک بار به شکل مناسبتی برگزار می‌شود و بعد تا سال آینده به فراموشی سپرده می‌شود، طبیعی است که با مقطعی عمل کردن نمی‌توانیم به تاثیرات چنین رویدادهایی امیدوار باشیم؟
من هم قبول دارم که چنین حرکت‌هایی نباید مقطعی باشد و اگر می‌خواهیم تاثیرات برگزاری چنین کارگاه‌هایی را ببینیم باید در اندیشه تداوم‌بخشی آن باشیم. درباره کارگاه نقاشی که این روزها با موضوع خرمشهر در اهواز برپاست هم معتقدم حرکت‌هایی از این دست باید در ابعاد فراملی باشد تا بتواند تاثیرات خود را بر مخاطبان و اصولا جامعه بگذارد و حتی این جنبه از هنر ما هم به خارجی‌ها معرفی شود. واقعیت این است که جای پرداختن به این مسائل خالی است. من در ابتدای صحبتم از کمرنگ بودن حضور نقاشان در عرصه جنگ صحبت کردم و حالا در تکمیل این سخنان باید بگویم که پتانسیل گسترده‌ای دراین زمینه وجود دارد. ضمن اینکه نقاشان معاصر هم از خلاقیت‌ها و استعدادهای مطلوبی برخوردارند که حتما می‌توانند از این مولفه‌ها در ارائه آثاری با تم جنگ بهره بگیرند.
شما چندین سال در خارج از کشور به سر بردید و در سال‌های اخیر که به وطن برگشته‌اید سعی کرده‌اید بیشتر وقت‌تان را در جنوب صرف پرداختن به نقاشی‌های دیواری با این مضمون یا برپایی کارگاه‌هایی از این دست کنید، اگر ممکن است درباره دغدغه‌های ذهنی خودتان نسبت به دفاع مقدس بگویید و اینکه چقدر سعی کرده‌اید در این سال‌ها این مضامین را در آثارتان منعکس کنید؟
پیش از هر چیز باید به این مساله اشاره کنم که جنوب برایم یادآور خاطرات زیادی است، به‌ویژه در طول جنگ که بارها و بارها به مناطق مختلف آن رفتم، درعین‌حال همیشه احساس عمیقی نسبت به سرگذشت نیاکان و میراث تمدن کهن ایرانی داشته‌ام و منطقه جنوب همواره فرصتی را فراهم کرده تا به واکاوی دراین زمینه‌ها بپردازم و از این مسائل در کارهایم بهره بگیرم. همان‌طور که در سوالات اول شما هم اشاره کرده‌ام معتقدم دفاع مقدس به‌رغم پتانسیل گسترده‌ای که دارد کمتر در معرض بهره‌گیری هنرمندان تجسمی به‌ویژه نقاشان قرار گرفته است، به همین خاطر به شخصه سعی می‌کنم به این حیطه بیشتر بپردازم.
همزمان با افتتاح موزه خرمشهر که روز گذشته صورت گرفت، اثری در قالب نقاشی دیواری هم از شما در معرض دید قرار گرفته است که دغدغه‌های شما نسبت به هشت سال جنگ تحمیلی در این اثر کاملا مشهود است، درباره این کار توضیح بیشتری دهید؟
در این کار نقاشی‌هایم از خرمشهر را روی یک دیوار دوهزار متری و روی گنبد دورانی‌شکل به نمایش گذاشته‌ام. برای ارائه این اثر پنج سال از عمرم را صرف کرده‌ام تا بتوانم به آنچه در ذهن داشته‌ام در ارتباط با خرمشهر دست یابم و حالا خوشحالم که این اثر در موزه پانورامای خرمشهر به معرض نمایش گذاشته شده است. شاید بتوان ارائه این اثر را به نوعی ادای دین من به‌عنوان یک نقاش و فردی از این جامعه به حماسه خرمشهرعنوان کرد.
منبع: روزنامه فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید